Νέα

Η συμμετοχή του Εργαστηρίου Μελέτης του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου του Τμήματος ΒΣΑΣ ΠΑΜΑΚ, στο 2^ο Διεθνές Συνέδριο του Συλλόγου Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας, έχει προγραμματιστεί ως εξής:

Παρασκευή 24/5/2024

12:00 -13:30 ΠΑΝΕΛ 6Α – ΑΜΦ. 11

Φωτεινή Τσιμπιρίδου – Χριστίνα Γραμματικοπούλου:
Όταν η τέχνη συναντά την ανθρωπολογία: δυνατότητες και περιορισμοί, κριτική και δημιουργικότητα, για μια πιο κριτική, δημόσια και δίκαιη γνώση.

Lorenzo Soprani:
Conducting militant research in uncertain times and uncertain fields.

Χαλήλ Ιμάμογλου:
Αόρατες μορφές αλληλεγγύης από τους πρόσφυγες και μετανάστες, σε Ελλάδα, Μάλτα και Ιταλία. Ο αναστοχασμός των εμπειριών μου ως ακτιβιστής και παρατηρητής το 2015 με 2019.

Το Εργαστήριο Μελέτης του Πολιτισμού, Συνόρων και Κοινωνικού Φύλου θα ήθελε να σας προσκαλέσει στο 2^ο Διεθνές Συνέδριο Συλλόγου Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας 2024 με τίτλο: «Ανθρωπολογία, Εθνογραφία σε/για αβέβαιους καιρούς», το οποίο συνδιοργανώνει μαζί με το Σύλλογο Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας, τον Τομέα Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας (Ethnofest) και το TwixtLab.

Το Συνέδριο επικεντρώνεται στην αβεβαιότητα των καιρών μας σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα που ανακύπτουν σε κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής. Η ανθρωπολογική κριτική ματιά μπορεί να γίνει διεισδυτική συμβάλλοντας ουσιαστικά αναδεικνύοντας τα κοινωνικά προβλήματα, ψηλαφώντας τις π(λ)ηγές τους και τα αποτελέσματα που φέρουν. Το συνέδριο προσκαλεί όσες και όσους εργάζονται και συνεργάζονται με τους τρόπους της ανθρωπολογικής σκέψης και της εθνογραφικής μεθόδου να συμμετάσχουν σε αυτή την κριτική διερεύνηση της αβεβαιότητας και της πολλαπλότητάς της. Με ποιους τρόπους μπορούμε να την αφουγκραστούμε, να την αναλύσουμε και να την κατανοήσουμε;

Το Συνέδριο ξεκινάει τις εργασίες του την Παρασκευή 24/5/2024 και θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή 26/5/2024. Οι εργασίες του Συνεδρίου θα λάβουν χώρα στους χώρους του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, της Παλ. Φιλοσοφικής του ΑΠΘ και του Ισλαχανέ. Παράλληλα με το Συνέδριο θα γίνουν Εργαστήρια, προβολές εθνογραφικών ταινιών και θα παρουσιαστούν εκδόσεις σχετικές με την Κοινωνική Ανθρωπολογία.

Για περισσότερες πληροφορίες καθώς και τους τρόπους συμμετοχής, μπορείτε να επισκέπτεστε το https://anthroassociation.gr/skae_synedrio/, τηλέφωνο Ελένη Σιδέρη, Επικ. Καθ., Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, ΠαΜακ (2310-891-439, 6932292484, elasideri@uom.edu.gr)

Το Συνέδριο υποστηρίζεται οικονομικά από τις Επιτροπές Ερευνών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και του ΑΠΘ.

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Στο πλαίσιο του Κύκλου «ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ: ΚΕΙΜΕΝΑ-ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ-ΔΡΑΣΕΙΣ»  συζητάμε, τη Δευτέρα 20/5/2024, ώρα 18.00, στο φιλόξενο χώρο του Πικάπ Κάτω (Ολύμπου 57, κέντρο Θεσσαλονίκης), για τους Έλληνες της Αμερικής με αφορμή το βιβλίο του Dan Georgakas “Το δικό μου Ντιτρόιτ” (Μετάφραση Αναστασία Στεφανίδου), Αθήνα: “Οι εκδόσεις των συναδέλφων” 2016.

Ομιλητές:

Κωστής Καρπόζηλος, διδάκτωρ Ιστορίας Πανεπιστημίου Κρήτης

Αναστασία Στεφανίδου, διδάκτωρ Αγγλικής Φιλολογίας ΑΠΘ (μεταφράστρια του βιβλίου)

Αντώνης Μπαλασόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Συγκριτικής Λογοτεχνίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Στις 17 Μαΐου 2024, το Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών διοργανώνει την ετήσια εκδήλωση «Ημέρα Καριέρας», ώρα 11.00 στην αίθουσα συνεδρίων του Πανεπιστημίου μας (1^ος όροφος).

Η εκδήλωση αυτή έχει καθιερωθεί στο Τμήμα μας από το 2021-2022 και αποτελεί μια προσπάθεια να φέρει σε επαφή τόσο τους/τις φοιτητές/τριες με την αγορά εργασίας και τις αλλαγές που συντελούνται, όσο και το ίδιο το Τμήμα με φορείς της αγοράς εκκινώντας ένα γόνιμο διάλογο.

Στόχος μας είναι να  δώσουμε τη δυνατότητα στους/στις φοιτητές/τρίες μας, μέσα από το διάλογο με εκπροσώπους εταιρειών και οργανισμών, να γνωρίσουν τις δυνατότητες επαγγελματικής εξέλιξης και απόκτησης συγκριτικών πλεονεκτημάτων στην αγορά εργασίας μετά την απόκτηση του πτυχίου τους από το Τμήμα μας.

Συντονισμός Εκδήλωσης: Ελένη Σιδέρη, Επίκουρη Καθηγήτρια Β.Σ.Α.Σ

ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ
Κριτικοί διάλογοι, επιστημολογικές προκλήσεις,
εμπειρίες πεδίου, δημιουργικά κείμενα

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, που ξεκινάει τον Οκτώβριο του 2023 με τον τίτλο “Επανεξετάζοντας τα σύνορα και τα όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“, με αφετηρία τη μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων, διερευνά τα φαινόμενα και τις διεργασίες που καταγράφονται στις συνοριακές περιοχές εθνικών κρατών καθώς και τις πολλαπλές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν στους μεθοριακούς πληθυσμούς.

Η μελέτη των συνόρων και των ορίων, παρότι, συχνά εμπεριέχει την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του ‘εντός και του ‘εκτός, ή του “Εαυτού” και του “Άλλου”, αναζητά, στην πραγματικότητα, πολλαπλά, ταυτόχρονα, παράλληλα και επάλληλα όρια στο πλαίσιο πολυεπίπεδων, συνυπαρχουσών αλλά όχι πάντα συνδεόμενων διαδικασιών. Η κοινωνική πραγματικότητα των συνοριακών περιοχών διαμορφώνεται υπό την επίδραση των ιστορικών συνθηκών, υπόκειται σε κοινωνικοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς και χαρακτηρίζεται από θεσμικά οργανωμένες ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας. Η πολύπλοκη (ανα)διαμόρφωσή τους εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ κινητικότητας, περίκλεισης, επικοινωνίας, συνύπαρξης, ανταλλαγής, ομοιότητας, διαφορετικότητας, διαχωρισμού, αποκλεισμού, διαίρεσης, σύνδεσης και αποσύνδεσης. 

Η ανθρωπολογική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων συστηματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βασιζόμενη, αρχικά, σε δύο υποδείγματα: τη μελέτη των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ-Μεξικού και των συνόρων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών. Στις μέρες μας, η ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και των πολιτισμικών διαδικασιών σε συνοριακές περιοχές αποδίδεται με τον όρο “σπουδές συνόρων”, ο οποίος περιγράφει έναν εξειδικευμένο πολυ-επιστημονικό πεδίο. 

Η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη του συνόρου έχει διευρύνει την αναλυτική και εννοιολογική ισχύ των εννοιών του συνόρου και του ορίου μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και εννοιολογικά πλαίσια, όπως οι διασταυρούμενες τοποθεσίες (crosslocations), και οι μέθοδοι και οι επιστημολογίες της απο-αποικιοποίησης. Παράλληλα, καταγράφονται νέα ερμηνευτικά εργαλεία για τη μελέτη της πολιτικής, της διασυνοριακής κινητικότητας, της υλικότητας, της διεθνικότητας, των τοπολογιών και των γενεαλογιών της μεταναστευτικής και προσφυγικής εμπειρίας, της οικονομίας των συνόρων, και των πολιτικών που εφαρμόζουν τα έθνη κράτη αναφορικά με τη χωρική και πολιτισμική ποικιλομορφία, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την επιτελεστική κουλτούρα.

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ εξετάζει κριτικά τις θεωρητικές, επιστημολογικές και μεθοδολογικές πολυπλοκότητες που περιβάλλουν την εθνογραφική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων και τις από τα πάνω διχοτομήσεις. Επιπλέον, συζητά τη δυνατότητα της ανθρωπολογίας ως επιστημονικού λόγου, να αναδείξει τις από τα κάτω φωνές που επικαλύπτονται ή παραμελούνται από τα μεγάλα αφηγήματα και να συμβάλει σε έναν συμπεριληπτικό διάλογο, στη δημόσια σφαίρα, που αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας. 

22 Απριλίου 2024

“Από τα κάτω δραστηριοποίηση και έξοδος από την κυπριακή οριακότητα” 

Παυσανίας Καραθανάσης 
Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

22/4/2024

Παυσανίας Καραθανάσης: Από τα κάτω δραστηριοποίηση και έξοδος από την κυπριακή οριακότητα
Η παρουσίαση αντλεί από τη συνεχόμενη ερευνητική μου εμπειρία στη μοιρασμένη κυπριακή πρωτεύουσα, η οποία φιλοδοξεί να προσθέσει ένα κομμάτι στην κατανόηση του, κατά τ’ άλλα, πολύπλοκου Κυπριακού Προβλήματος. Εστιάζοντας στον κυπριακό διαχωρισμό, και στα όρια που αυτός δημιουργεί, εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους τα κοινωνικά υποκείμενα προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στους επίσημους περιορισμούς. Περιορισμοί κοινωνικοί, πολιτικοί και γεωγραφικοί, που, όμως, εκφράζονται και ως περιορισμοί στην ανάπτυξη της φαντασίας για ένα διαφορετικό αύριο. Ακολουθώντας σύγχρονες ανθρωπολογικές προσεγγίσεις της έννοιας της οριακότητας, η ανάλυση ξεκινά από της εντός των τειχών Λευκωσία, έναν ενδιάμεσο αστικό χώρο –δίπλα στην Πράσινη Γραμμή– και επιχειρεί να εντάξει τις διαδικασίες που πραγματοποιούνται εκεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανάλυσης της κυπριακής κοινωνίας μέσα στις συνθήκες που δημιούργησε η ελεγχόμενη επανασύνδεση των δύο πλευρών μετά το 2003. Εφορμώντας από μια χωρική ανάλυση πολιτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων που τοποθετούνται στο γεωγραφικό και συμβολικό ενδιάμεσο, επιχειρείται η προσέγγιση της συνέχισης του κυπριακού διαχωρισμού ως διατήρηση μιας αβέβαιης και επισφαλούς ενδιάμεσης κατάστασης και προτείνεται η ερμηνεία αυτών των δραστηριοτήτων ως παραδείγματα προσπαθειών που έχουν στόχο την έξοδο από την παρατεταμένη κυπριακή οριακότητα· προσπάθειες, δηλαδή, με στόχο «τη ζωή στην Κύπρο χωρίς Κυπριακό Πρόβλημα», ακόμα και αν η επίσημη λύση του δεν έρθει ποτέ.

Ο Παυσανίας Καραθανάσης είναι διδάκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την ανθρωπολογία του χώρου και των πόλεων, τον οπτικό πολιτισμό και την πολιτική ανθρωπολογία. Συγκεκριμένα αφορούν στους αστικούς πολιτισμούς και στους αμφισβητούμενους χώρους των πόλεων και των συνοριακών περιοχών. Έχει ασχοληθεί ερευνητικά με αστικές πρακτικές όπως την τέχνη του δρόμου, τη δημόσια τέχνη και τον ακτιβισμό, και έχει πραγματοποιήσει συμμετοχική παρατήρηση με πολιτικές και καλλιτεχνικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα, και στα συνοριοτοπία της Μυτιλήνης και της Λευκωσίας. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ακαδημαϊκά περιοδικά και συλλογικούς τόμους, έχει συμμετάσχει ως ομιλητής σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και στη διοργάνωση και επιστημονική επιμέλεια πάνελ συζητήσεων σε συνέδρια και φεστιβάλ. Έχει συνεργαστεί ως μεταδιδάκτορας ερευνητής με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ως διδάσκοντας με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ως συντονιστής ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών δράσεων με το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας-Ethnofest και είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας-ΣΚΑΕ.

Μόνο όσοι/ες συμμετέχοντες/ουσες, επιθυμούν να λάβουν βεβαιώσεις παρακολούθησης κάνουν εγγραφή στην παρακάτω φόρμα: https://forms.gle/GgfLbkfST5jBbkUN7

H φόρμα εγγραφής θα δέχεται απαντήσεις μία εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του σεμιναρίου, δηλαδή από 15/4/2024 ΄έως 22/4/2024.

Τα σεμινάρια διεξάγονται ημέρα Δευτέρα και ώρα 16:00-18:00

————————————————————————–

Πλατφόρμα Σεμιναρίων: ZOOM

Link  https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775     Passcode: KB2JKa

Η πρωτοβουλία dëcoloиıze hellάşκαι το ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ σας προσκαλούν στην παρουσίαση της εκδοτικής σειράς dëcoloиıze hellάş / εκδόσεις στο Ινστιτούτο ΕΤΕΡΟΝ, Λεωκορίου 38-40, Θησείο, την Κυριακή 14 Απρίλη, από τις 6 ως τις 9 μμ.

Η εποχή της νέο/μεταποικιοκρατίας είναι μια εποχή ανείπωτης βίας και θανατοπολιτικών αλλά και ριζοσπαστικοποίησης και εξεγέρσεων που φέρουν την υπόσχεση της αποαποικιοποίησης. Σε αυτή την ιστορική συγκυρία είναι επιτακτική η κατανόηση του ελληνικού συγκείμενου και της ελληνικής νεωτερικότητας μέσα από το πρίσμα της αποικιακότητας – δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, μιας και η νεωτερικότητα ως γνωσιολογικό πλαίσιο είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ευρωπαϊκό αποικιακό εγχείρημα: έχει ορίσει τις παραγωγικές και ταξικές σχέσεις, τις φυλετικές κατηγοριοποιήσεις, τις έμφυλες κατηγορίες, αλλά και τον πολιτισμό, την παραγωγή επιστημονικής γνώσης και την εξουσία γενικότερα. Η αποικιακότητα επιβιώνει της αποικιοκρατίας και των αποαποικιακών αγώνων και αγγίζει κάθε γωνιά του πλανήτη και το παγκόσμιο σύστημα στο σύνολο του.

Η υπό συζήτηση εκδοτική σειρά αποτελείται από τέσσερις μικρούς τόμους:

– Dusan Bjelic,Βαλκάνια και Μαύρος Μαρξισμός. Για την Κατάργηση της Λευκής Υπεροχής στην Ευρώπη

– Gina Athena Elysse, Κάλεσμα για Ρασαμπλάζ: Μαύρα Φεμινιστικά Μέλλοντα και Εθνογραφική Αισθητική

-Julian Go, Φιλελευθερισμός και Ανελευθερία: Μια Μεταποικιακή Προσέγγιση

-Κολεκτίβα Decolonize Hellas (Νικόλας Κοσματόπουλος, Πηνελόπη Παπαηλία, Σίσσυ Θεοδοσίου, Δέσποινα Λαλάκη, Φωτεινή Τσιμπιρίδου)Ελληνικές Αποικιακότητες.

Στόχος μας είναι η συγκρότηση ενός καινοτόμου λόγου, ο οποίος προχωράει πέρα από την κατανόηση της Ελλάδας ως κρυπτοαποικία, αποικιακή μίμηση ή παράδειγμα αυτοαποικιοποίησης, αλλά ως φορέα μορφών και δομών αποικιακότητας, ως δικαιούχου προνομίων που απορρέουν από την λευκή υπεροχή, ως πρόθυμου διεκπεραιωτή αποικιακών πολιτικών εντός και εκτός των συνόρων.

Πέρα από την αποαποικιοποίηση του φαντασιακού, στρέφουμε την προσοχή μας στον φυλετικό καπιταλισμό και την λευκή υπεροχή ως μια διαδικασία υλιστική, και προτείνουμε την μετατόπιση της έμφασης από την κριτική του εθνοκεντρισμού, στην κριτική του ευρωκεντρισμού και του έθνους/κράτους ως αποικιακή τεχνολογία. Καλούμε τέλος στην αποκαθήλωση της αποικιακής αφασίας στις επιστήμες και στην παραγωγή γνώσης, μια διαδικασία απο- και αντι-αποικιακή.

Η εκδοτική αυτή σειρά αποτελεί την πιο πρόσφατη στάση της συλλογικής διαδρομής της κολεκτίβας dëcoloиıze hellάş που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2020ως ακαδημαϊκή πράξη αλλά και πολιτική παρέμβαση και έχει στο μεταξύ πραγματοποιήσει μια σειρά από δράσεις και δημοσιεύσεις. Πιο αναλυτικά στην ιστοσελίδα μας https://decolonizehellas.org.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

6μμ – 7μμ  Στρογγυλό Τραπέζι Ι – Συζήτηση με βάση κείμενα των Dusan Bjelic, Julian Go, και Gina Athena Ulysse

• Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Στάθης Παπασταθόπουλος, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
• Αντώνης Χατζηκυριάκου, Πάντειο Πανεπιστήμιο
• Άλκηστις Πρέπη, Δρ. ΕΜΠ
  

Συντονισμός
Γιάννης-Ορέστης Παπαδημητρίου, Δημοσιογράφος The Manifold

Διάλειμμα 

7.30μμ – 9μμ Στρογγυλό Τραπέζι ΙΙ – «Ελληνικές Αποικιακότητες»  

• Αθηνά Συριάτου, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
• Δήμητρα Τζανάκη, Δρ. Πανεπιστήμιο Οξφόρδης

Παρεμβάσεις-τοποθετήσεις από την συγγραφική κολεκτίβα

• Νικόλας Κοσματόπουλος, American University of Beirut
• Πηνελόπη Παπαηλία, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Σίσσυ Θεοδοσίου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
• Δέσποινα Λαλάκη, City University of New York (ονλαιν)  
• Φωτεινή Τσιμπιρίδου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (ονλαιν)

Συντονισμός 
Γιάννης Κιμπουρόπουλος, Δημοσιογράφος /Διευθυντής σύνταξης Η Εφημερίδα των  Συντακτών 

ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ
Κριτικοί διάλογοι, επιστημολογικές προκλήσεις,
εμπειρίες πεδίου, δημιουργικά κείμενα

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, που ξεκινάει τον Οκτώβριο του 2023 με τον τίτλο “Επανεξετάζοντας τα σύνορα και τα όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“, με αφετηρία τη μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων, διερευνά τα φαινόμενα και τις διεργασίες που καταγράφονται στις συνοριακές περιοχές εθνικών κρατών καθώς και τις πολλαπλές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν στους μεθοριακούς πληθυσμούς.

Η μελέτη των συνόρων και των ορίων, παρότι, συχνά εμπεριέχει την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του ‘εντός και του ‘εκτός, ή του “Εαυτού” και του “Άλλου”, αναζητά, στην πραγματικότητα, πολλαπλά, ταυτόχρονα, παράλληλα και επάλληλα όρια στο πλαίσιο πολυεπίπεδων, συνυπαρχουσών αλλά όχι πάντα συνδεόμενων διαδικασιών. Η κοινωνική πραγματικότητα των συνοριακών περιοχών διαμορφώνεται υπό την επίδραση των ιστορικών συνθηκών, υπόκειται σε κοινωνικοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς και χαρακτηρίζεται από θεσμικά οργανωμένες ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας. Η πολύπλοκη (ανα)διαμόρφωσή τους εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ κινητικότητας, περίκλεισης, επικοινωνίας, συνύπαρξης, ανταλλαγής, ομοιότητας, διαφορετικότητας, διαχωρισμού, αποκλεισμού, διαίρεσης, σύνδεσης και αποσύνδεσης. 

Η ανθρωπολογική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων συστηματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βασιζόμενη, αρχικά, σε δύο υποδείγματα: τη μελέτη των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ-Μεξικού και των συνόρων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών. Στις μέρες μας, η ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και των πολιτισμικών διαδικασιών σε συνοριακές περιοχές αποδίδεται με τον όρο “σπουδές συνόρων”, ο οποίος περιγράφει έναν εξειδικευμένο πολυ-επιστημονικό πεδίο. 

Η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη του συνόρου έχει διευρύνει την αναλυτική και εννοιολογική ισχύ των εννοιών του συνόρου και του ορίου μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και εννοιολογικά πλαίσια, όπως οι διασταυρούμενες τοποθεσίες (crosslocations), και οι μέθοδοι και οι επιστημολογίες της απο-αποικιοποίησης. Παράλληλα, καταγράφονται νέα ερμηνευτικά εργαλεία για τη μελέτη της πολιτικής, της διασυνοριακής κινητικότητας, της υλικότητας, της διεθνικότητας, των τοπολογιών και των γενεαλογιών της μεταναστευτικής και προσφυγικής εμπειρίας, της οικονομίας των συνόρων, και των πολιτικών που εφαρμόζουν τα έθνη κράτη αναφορικά με τη χωρική και πολιτισμική ποικιλομορφία, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την επιτελεστική κουλτούρα.

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ εξετάζει κριτικά τις θεωρητικές, επιστημολογικές και μεθοδολογικές πολυπλοκότητες που περιβάλλουν την εθνογραφική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων και τις από τα πάνω διχοτομήσεις. Επιπλέον, συζητά τη δυνατότητα της ανθρωπολογίας ως επιστημονικού λόγου, να αναδείξει τις από τα κάτω φωνές που επικαλύπτονται ή παραμελούνται από τα μεγάλα αφηγήματα και να συμβάλει σε έναν συμπεριληπτικό διάλογο, στη δημόσια σφαίρα, που αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας. 

8 Απριλίου 2024

“The Georgian-Russian Border: Perspectives from the Periphery”

Florian Muehlfried 
Professor of Social Anthropology at Ilia State University (Georgia)

8/4/2024

Florian Muehlfried:  The Georgian-Russian Border: Perspectives from the Periphery
In my presentation, I will trace the transformation of the border between Georgia and Russia from soft to hard based on the example of the Georgian highland region Tusheti. After the breakdown of the Soviet Union, the border region was managed flexibly and “from below”. This was followed by an internationalisation of border guarding and attempts to its spiritual fortification. These three phases of border guarding can be related to three different models of the state, and of being a citizen. 

Florian Mühlfried is a Professor of Social Anthropology at Ilia State University. His publications include the monographs Mistrust: A Global Perspective (2019) and Being a State and States of Being in Highland Georgia (2014), the edited volume Mistrust: Ethnographic Approximwations (2018), as well as the co-edited volumes Sacred Places, Emerging Spaces: Religious Pluralism in the Post-Soviet Caucasus (2018) and Exploring the Edge of Empire: Soviet Era Anthropology in the Caucasus and Central Asia (2011).

Μόνο όσοι/ες συμμετέχοντες/ουσες, επιθυμούν να λάβουν βεβαιώσεις παρακολούθησης κάνουν εγγραφή στην παρακάτω φόρμα: https://forms.gle/gk4SijYeUL4rj2NS9

H φόρμα εγγραφής θα δέχεται απαντήσεις μία εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του σεμιναρίου, δηλαδή από 1/4/24 έως 8/4/24.

Τα σεμινάρια διεξάγονται ημέρα Δευτέρα και ώρα 16:00-18:00

————————————————————————–

Πλατφόρμα Σεμιναρίων: ZOOM

Link  https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775     Passcode: KB2JKa

ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΤΟΜΕΑΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ
ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Ο Τομέας Λαογραφίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων διοργανώνει Πανελλήνιο Επιστημονικό Συνέδριο σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού, το Εργαστήριο Μελέτης του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών  Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και τον Δήμο Κόνιτσας από 30.11 έως 1.12 του 2024 στην Κόνιτσα.
Παρακαλούνται οι ενδιαφερόμενοι επιστήμονες και εκπρόσωποι Πολιτιστικών Φορέων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να αποστείλουν τίτλο εισήγησης και περίληψη μέχρι 250 λέξεις έως τις 15 Ιουλίου 2024 στην παρακάτω διεύθυνση: ofaturu@uoi.gr

ΠΕΡΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ:  ΔΗΜΟΣΙΑ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ, ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

Τις τελευταίες δεκαετίες στο πεδίο των ευρύτερων ανθρωπολογικών και πολιτισμικών σπουδών τείνει να κυριαρχήσει, από τη μια, η έννοια της «πολιτισμικής κληρονομιάς», και από την άλλη ο όρος  «άυλη πολιτιστική κληρονομιά», που τείνει να αντικαταστήσει τους όρους «λαϊκός πολιτισμός», «παράδοση» και «folklore». Τόσο κατά το παρελθόν όσο και σήμερα η διαχείριση της πολιτισμικής κληρονομιάς συνδέεται με την επίκληση της αυθεντικότητας, με πολιτικές της ταυτότητας καθώς και με την ανάδειξή της ως οικονομικού πόρου (π.χ. στο πλαίσιο δράσεων τοπικής/βιώσιμης ανάπτυξης, πολιτιστικού τουρισμού, πιστοποίησης και ανάδειξης παραδοσιακών προϊόντων και επαγγελμάτων κτλ.)

Η δημόσια συζήτηση για τα θέματα αυτά αναπτύχθηκε τα τελευταία είκοσι χρόνια με τη σταδιακή κατίσχυση της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003) στο πλαίσιο των δημόσιων πολιτικών, όπως αυτές ασκούνται από το κράτος, την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά και τους θεσμούς της κοινωνίας των πολιτών. Οι νέες έννοιες και εν γένει οι καινοτομίες που εισήγαγε η Σύμβαση, όπως η ανάδειξη της έννοιας της «διαφύλαξης» σε αντίστιξη με εκείνη της «προστασίας» της πολιτισμικής κληρονομιάς και η απόδοση πρωτεύοντα ρόλου στις κοινότητες φορέων/κοινότητες κληρονομιάς, δημιούργησαν αφενός μια νέα παγκόσμιας απήχησης νοηματοδότηση όσων συνήθως αναγνωρίζουμε ως λαϊκό πολιτισμό, υλικό πολιτισμό, προφορική παράδοση, μνημεία λόγου, και αφετέρου μια «κουλτούρα αξιολόγησης» των πολιτισμικών εκφράσεων και πρακτικών.

Από την άλλη πλευρά, σε μια από «τα κάτω προσέγγιση» είναι οι ίδιες οι λεγόμενες τοπικές κοινωνίες που θέτουν επί τάπητος το αίτημα της ανάπτυξης, στην οποία, συνήθως, η ανάδειξη της πολιτισμικής κληρονομιάς παίζει σημαντικό ρόλο. Ως προς αυτό, οι τοπικές κοινωνίες προτάσσουν μάλιστα τις δικές τους προτεραιότητες και στρατηγικές με τις οποίες καθίστανται κάθε άλλο παρά άβουλοι δρώντες, οι οποίοι εφαρμόζουν παθητικά πολιτικές που εκπορεύονται από αλλού. 

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, σχετικά με την ερευνητική παρουσία και την ακαδημαϊκή συζήτηση και μακράν της αποστασιοποιημένης παρατήρησης, δημιουργούνται  οι προϋποθέσεις περαιτέρω δημόσιας πια εμπλοκής extra muros, τόσο της Λαογραφίας, όσο και της Ανθρωπολογίας στις σχετικές δημόσιες πολιτικές.

Στο συνέδριο καλούνται οι συμμετέχοντες/συμμετέχουσες να υποβάλουν προτάσεις ανακοινώσεων, ενδεικτικά αλλά όχι αποκλειστικά, σχετικές με τις παρακάτω θεματικές ενότητες:

• Με ποιους όρους και ποιες προϋποθέσεις η Ανθρωπολογία και η Λαογραφία μπορούν να συμμετάσχουν στις δημόσιες πολιτικές διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς, όπως αυτές σχεδιάζονται και εφαρμόζονται τόσο από τους επίσημους φορείς, όσο και από τις ίδιες τις κοινότητες φορέων/κοινότητες κληρονομιάς;

• Υπάρχουν  παραδείγματα τέτοιας συμμετοχικής διαχείρισης της πολιτισμικής κληρονομιάς που μπορούν να αποτελέσουν καλές πρακτικές;

• Έχουν θέση οι ανθρωπολόγοι και οι λαογράφοι μεταξύ εκείνων που σχεδιάζουν και εφαρμόζουν προγράμματα τοπικής ανάπτυξης; Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος τους;

• Πώς συγκροτούνται οι διαδικασίες που πιστοποιούν σε ένα ευρύτερο κοινό την πολυδύναμη αξία των πολιτισμικών εκφράσεων και πρακτικών, ως είδος οικολογίας γνώσεων και «ευ ζην», πέρα από την αυθεντικότητα;

• Πώς οι διάφοροι πολιτιστικοί φορείς που επικαλούνται την πολιτισμική κληρονομιά και την παράδοση (π.χ. πολιτιστικοί σύλλογοι, πολιτιστικοί οργανισμοί των θεσμών αυτοδιοίκησης, χορευτικοί όμιλοι, όσοι απασχολούνται επαγγελματικά με τον τουρισμό) μπορούν να εμπλουτίσουν τους ορίζοντές τους,  ενσωματώνοντας εργαλεία, έννοιες και κριτικές αποτιμήσεις των ευρύτερων ανθρωπολογικών σπουδών;  

• Μπορεί η πολιτισμική κληρονομιά να αποτελέσει πεδίο αντίδρασης για την ανάπτυξη αντι-ηγεμονικών σχεδίων και την αντιμετώπιση ανισοτήτων και αποκλεισμών που πυροδοτούν οι οικονομικές, πολιτικές και περιβαλλοντικές κρίσεις;

• Ποιες μπορεί να είναι οι ερευνητικές προτεραιότητες και τα διλήμματα μιας δημόσιας ή/και εφαρμοσμένης Ανθρωπολογίας/Λαογραφίας στην Ελλάδα σήμερα;

• Πώς η Ανθρωπολογία και η Λαογραφία μπορούν να συνομιλήσουν με την ανάγκη των τοπικών κοινωνιών για επιβίωση στη συνθήκη ερημοποίησης και περαιτέρω επαρχιοποίησης της υπαίθρου, της αστυφιλίας, της φτώχειας και της ανεργίας, χωρίς να θυσιάσουν τον πυρήνα του επιστημολογικού και μεθοδολογικού τους διακυβεύματος σχετικά με την κριτική αποτίμηση του πολιτισμού και του εκσυγχρονισμού, της εθνικής ηγεμονίας και των τοπικών οικολογιών γνώσης; 

Το Εργαστήριο/Πολιτισμός-Σύνορα-Φύλο, συμμετέχει στις Ημέρες Ευρωπαϊκής Ανθρωπολογίας (European Anthropology, Days in Greece 2024 ΣΚΑΕ – Σύλλογος Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας), με ένα διαδικτυακό σεμινάριο στις 14/3/2024. Αφορά στην παρουσίαση μιας συλλογικής εθνογραφικής εμπειρίας πεδίου, στο πλαίσιο της ερευνητικής δράσης, «Δημόσια ανθρωπολογία και κριτική εθνογραφία. Λαϊκά Δρώμενα στην περιοχή της Δράμας και οι προκλήσεις της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς», που εκπονείται από το Culture-Borders-Gender/LAB σε συνεργασία με τον Μορφωτικό, Πολιτιστικό Σύλλογο Καλαμπακίου Δράμας (Αθανασία Θεοδωρίδου (Πρόεδρος) Athanasia Theodoridou Ερευνητική ομάδα: Φ. Τσιμπιρίδου (επ. υπεθ.) Fotini Tsibiridou Δ. Καταϊφτής Dimitris Kataiftsis, Ν. Μανώλας Nikos Manolas, Α. Μητροπάνου Anas Tasia

zoom link: https://us06web.zoom.us/j/84454977279?pwd=pALbkousabbfjetVU410D3UMbA4bHb.1 

Δείτε όλο το πρόγραμμα στον σύνδεσμο που ακολουθεί:

https://anthroassociation.gr/en/european-anthropology-days-in-greece-2024/?fbclid=IwAR0NkMeyfhtKOXWqp_RyVisF3zmhY86aE79S3igroYlWG_hcS8yoQEDOdYs