Δημοσιεύσεις

Άρθρο που περιλαμβάνεται στο βιβλίο: Φεμινιστικέ΄ς θεωρίες, Αισθητικές πρακτικές, παγκοσμιοποιημένες τεχνολογίες

Επιμέλεια: Ελπίδα Καραμπά, Ίρις Λυκουριώτη 
Ερευνητική Ομάδα: Ιωάννα Ζούλη, Βάλια Παπαστάμου, Κώστας Στασινόπουλος, Μαριάννα Στεφανίτση.  

«…Το βιβλίο αυτό, όπως περιγράφει και ο τίτλος του, διαμορφώνεται σε σχέση με τρεις άξονες: τον φεμινισμό, τις αισθητικές πρακτικές διευρυμένου πεδίου και την παγκοσμιοποιημένη τεχνολογία. Η σύνδεση αυτών των τριών πεδίων δεν είναι ούτε αυτονόητη, ούτε προφανής και σίγουρα ενέχει ποικίλες εστιάσεις. Παρά τις διαφορετικές προσεγγίσεις, η παραδοχή που διαπερνά τον τόμο είναι ότι η τεχνολογία πρόσφερε την ώθηση για μερικές από τις πιο θεμελιώδεις κοινωνικές τάσεις και μετασχηματισμούς. Και η κατανόηση του ρόλου των τεχνολογιών στην οικονομία και στην κοινωνία είναι πλέον κεντρική για την κοινωνική θεωρία. Είναι εξίσου κρίσιμο, όμως, αυτή η παραδοχή να συνοδεύεται από την κριτική και προβληματοποιημένη κατανόηση που προσφέρει η φεμινιστική σκέψη. Η κατεύθυνση που δίνει η συγκέντρωση των συγκεκριμένων κειμένων δείχνει ότι η θέση μας δεν αφορά μια αισιόδοξη τεχνοφιλική προσέγγιση, που συνδέει, συνήθως, την τέχνη εργαλειακά ή φορμαλιστικά με την τεχνολογία ή αναφέρεται μονοδιάσταστα στην κάλυψη από τις γυναίκες θέσεων, επαγγελμάτων, ειδικοτήτων που παραδοσιακά αποδίδονται στους άντρες (αν και αυτές οι διεκδικήσεις, όπως μας δείχνει στο κείμενό της η Judy Wajcman, υπήρξαν καταστατικές για τη σχέση φεμινισμού και τεχνολογίας). Δεν αφορά ούτε μια απαισιόδοξη τεχνολογική αιτιοκρατία. Αφορά τη διερεύνηση εκ-κεντρικών προσεγγίσεων για ένα δυναμικό φεμινιστικό τεχνοαισθητικό μέλλον…» 

https://753243c7-db63-4f64-b8b2-5dd210d08056.usrfiles.com/ugd/753243_84368fea978a4c7eb531f2bc81349c10.pdf?fbclid=IwAR2bp5TytKpb-jLSNuiUdfW_-BaB0PwKlG0QbiiPbDPtpQkCY664w81SapE

Από τη δυτικοκεντρική κριτική στην παγκοσμιοτοπική κατανόηση

Μάριος Χατζηπροκοπίου
Φωτεινή Τσιμπιρίδου

Περίληψη
Η έρευνα εξετάζει την τελετουργία της Ασούρα, όπως επιτελείται από την πακιστανική σιιτική κοινότητα στον Πειραιά. Η Ασούρα είναι η μέρα του πένθους για το μαρτύριο του ιμάμη Χουσεΐν, ο οποίος ήταν εγγονός του Προφήτη και τρίτος ιμάμης και ηγήθηκε μιας εξέγερσης εναντίον του Ομεϋά χαλίφη Γιαζίντ Α΄, γεγονός που οδήγησε τελικά στον αποκεφαλισμό του κατά τη μάχη της Κερμπάλα το 680 μ.Χ. Στη μάχη αυτή βασίζεται το κεντρικό αφήγημα γύρω από το οποίο οι σιιίτες μουσουλμάνοι συγκροτούν την πολιτική τους ταυτότητα ως μετανάστες και τη θρησκευτική τους ταύτιση ως μειονότητα σε σχέση με τους σουνίτες μουσουλμάνους στην Ελλάδα. Η Ασούρα τιμάται κάθε χρόνο με τελετουργίες θρήνου και δημόσιες ακολουθίες που σε ορισμένες περιπτώσεις περιλαμβάνουν την πρακτική του αυτομαστιγώματος.

Η εκτός συμφραζομένων εστίαση στην πράξη του αυτομαστιγώματος, η οποία υπερτονίζεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, επανισχυροποιεί τοπικά στερεότυπα για τις πρακτικές της σιιτικής κοινότητας ως «ασύμβατες» με «ελληνικές» πολιτισμικές αξίες. Κοινωνικές αναπαραστάσεις των σιιτών ως «βαρβαρικών Άλλων» ανακαλούνται συχνά στον δημόσιο λόγο ώστε να υποστηρίξουν ισλαμοφοβικά και φυλετικοποιημένα αφηγήματα αντικοσμοπολιτισμού. Αντιμέτωποι ωστόσο με την ξενοφοβία και την κοινωνική αποξένωση, οι σιίτες επιχειρούν συστηματικά να αρθρώσουν αντιαφηγήματα «πολιτισμικής οικειότητας», τα οποία δίνουν έμφαση στις ομοιότητες ανάμεσα στη δική τους θρηνητική τελετουργία και σε ποικίλες ενσώματες επιτελέσεις πίστης από τα πολιτισμικά συμφραζόμενα του ελλαδικού χώρου, όπως το προσκύνημα στην Τήνο ή τα Αναστενάρια.

Η έρευνα έχει τριπλό στόχο. Πρώτον, καταγράφει τον πολιτικό αγώνα της κοινότητας να προάγει διαλεκτικά και πρακτικά ένα όραμα πολιτειότητας βασισμένο σε ενσώματες και συν-αισθη(μα)τικές συνισταμένες υποκειμενικότητας. Δεύτερον, αναλύει τον πλούσιο μετασυμβολικό χαρακτήρα που προσλαμβάνει η Ασούρα στο μεταναστευτικό πλαίσιο, καθώς μεταμορφώνεται σε ιδίωμα έκφρασης και διαχείρισης αισθημάτων απώλειας τα οποία συνδέονται με μεταναστευτικές διαδρομές. Τρίτον, εκκινώντας από την περίπτωση της Ασούρα, αλλά και διευρύνοντας την ερευνητική οπτική με αναφορά σε άλλα παραδείγματα θρηνητικών επιτελέσεων, εξετάζει πώς η ποιητική της «πολιτισμικής οικειότητας» αρθρώνεται εκ νέου σε σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές, με επίκεντρο τις παραστατικές τέχνες.

https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/pixels/article/view/31645

Βιογραφικά Συγγραφέων

Μάριος Χατζηπροκοπίου
Ο Μάριος Χατζηπροκοπίου είναι μεταδιδακτορικός ερευνητής και διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στην κοινωνική ανθρωπολογία (École des Hautes Études en Sciences Sociales de Paris) και πήρε το διδακτορικό του στις σπουδές θεάτρου και επιτέλεσης (Aberystwyth University). Διετέλεσε μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Κέντρο Έρευνας για τις Ανθρωπιστικές Επιστήμες. Δίδαξε μαθήματα ανθρωπολογίας, θεάτρου και επιτέλεσης (Πανεπιστήμιο Πατρών, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Πανεπιστήμιο του Αμπεριστγουΐθ, Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Μπαΐα). Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε διεθνείς συλλογικούς τόμους και ακαδημαϊκά περιοδικά με κριτές. Έχει παρουσιάσει περφόρμανς και παραστασιακές διαλέξεις διεθνώς. Έχει μεταφράσει τέσσερα βιβλία της Κλαρίσε Λισπέκτορ στα ελληνικά. Το πρώτο του βιβλίο ποίησης με τίτλο Τοπικοί Τροπικοί (εκδ. Αντίποδες, 2019) ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν σε επιτελέσεις μετανάστευσης και προσφυγικότητας, σύγχρονες επαναγνώσεις του αρχαίου δράματος, επιτελέσεις του φύλου και της σεξουαλικότητας, τελετουργικές επιτελέσεις θρήνου, καθώς και στις διατομές μεταξύ αφήγησης και επιτέλεσης.

Φωτεινή Τσιμπιρίδου
Η Φωτεινή Τσιμπιρίδου (δρ Εθνολογίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας (École des Hautes Études en Sciences Sociales, Παρίσι 1990) είναι καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Τμήμα  Βαλκανικών Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και διευθύντρια του Εργαστηρίου Μελέτης του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου. Πραγματοποίησε επιτόπια έρευνα σε ένα χωριό πρώην προσφύγων και σε πομακικούς πληθυσμούς της ελληνικής Θράκης, σε χωριά της Μακεδονίας, της Πελοποννήσου και στο σουλτανάτο του Ομάν. Μελέτησε λόγους και πρακτικές εθνικισμού και πολυπολιτισμικότητας στην ελληνική Θράκη ενώ πραγματοποίησε συστηματική εθνογραφική έρευνα για τα φύλα, την πολιτειότητα και τις δημιουργικές εναλλακτικές δημοσιότητες στην Ισταμπούλ. Από το 2018 και στο πλαίσιο της μεταποικιακής κριτικής, διερευνά το είδος της μεταοθωμανικής θρησκευτικότητας και τις έμφυλες υποκειμενικότητες στα Βαλκάνια, την Τουρκία και την Μέση Ανατολή. Παράλληλα, υπό το πρίσμα της κριτικής αστεακής εθνογραφίας σε πόλεις της Μεσογείου, αναζητά τη σημασία των φεμινιστικών μεθοδολογιών και άλλων πρακτικών αντίστασης και δημιουργικής διαμαρτυρίας στον δρόμο της κοσμοπολιτικής.

https://ocs.lib.uom.gr/index.php/prosfyges/prosfyges/schedConf/presentations

Συνδιοργάνωση Συνεδρίου από το το Εργαστήριο Μελέτης του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου – CBG /LAB