Σχετικά με τη δράση του Εργαστηρίου/Πολιτισμός-Σύνορα-φύλο
Στους Αρχαιολογικούς Διαλόγους της Θεσσαλονίκης, στη συνεδρία “Χωροπαραστατικές αφηγήσεις κοινωνικών γεγονότων στην πόλη” (Λινάκη) Σάββατο 15/6/2024, 9 με 11.30 το πρωί, στο Μουσείο Βυζαντινού πολιτισμού, αίθουσα Μ. Μερκούρη
Φωτεινή Τσιμπιρίδου (επιμ.), καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο τμήμα Εργαστήριο Πολιτισμός-Σύνορα-Φύλο, ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ. Συμμετοχές: Αρετή Κονδυλίδου, κοινωνική ανθρωπολόγος/θεατρολόγος, ΥΠΠΟ, Χριστίνα Γκρομπάλλι, Μεταπτυχιακή φοιτήτρια, Τμήμα ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ, Γεωργία Ρήνα, μεταδιδακτορική ερευνήτρια τμήματος ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ, Νίκος Μανώλας, υπ. διδ. Ανθρωπολογίας, Τμήμα ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ, Θέμης Βαλασιάδης, υπ. διδ. ιστορίας, τμήμα ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ, Δημήτρης Καταϊφτσής, Εξωτερικός συνεργάτης – διδάσκων ανθρωπολογίας, Τμήμα ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ, Αναστασία Μητροπάνου, υπ. διδ. Ανθρωπολογίας, Τμήμα ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ & Ευτυχία Καρύδα, μεταπτυχιακή φοιτήτρια, Τμήμα ΒΣΑΣ, ΠΑΜΑΚ. Οπτικοακουστική επιμέλεια: Λουκάς Ευστρατίου, Χριστίνα Γραμματικοπούλου
Στα πλαίσια ενός Θερινού Σχολείου σε συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια και τη Γαλλική Σχολή Αθηνών με θέμα Religion and Politics. Between res publica and private practices (Σεπτέμβριος 2023), η συμμετοχή ως σύμπραξη του Εργαστηρίου/Πολιτισμός- Σύνορα-Φύλο (ΒΣΑΣ – ΠΑΜΑΚ) περιελάμβανε μεταξύ άλλων ένα ατελιέ αντι-ξενάγησης, εντός και εκτός των Ανατολικών Τειχών της πόλης. Η αντι-ξενάγηση που ξεκίνησε από τις γειτονιές της Άνω Πόλης και κατέληξε στο εβραϊκό μνημείο του ΑΠΘ, έφερε τα χαρακτηριστικά προσκυνηματικής περιφοράς στις γειτονιές των υπεξούσιων, των απόντων, των ξεχασμένων από τις ηγεμονικές εθνικές αφηγήσεις του κυρίαρχου ελληνικού κράτους στο δημόσιο βορειοελλαδικό χώρο, από το 1912 και μετά. Εγγραφήκαμε στην τροπικότητα ενός επιταφίου που ακόμη και σήμερα περιφέρεται σε αυτές τις γειτονιές, περιλαμβάνοντας στάσεις, αφηγήσεις και επιτελεστικές μαρτυρίες σε εκκλησιές, τουρμπέδες, λουτρά, νεκροταφεία, παράξενα και περιθωριακά κτίσματα κ.ά. Οι ιεροί αυτοί τόποι ωθημένοι στη συλλογική λήθη, απέκτησαν ορατότητα/ζωή μέσα από αφηγήσεις και επιτελέσεις για χαρισματικούς Άγιους και Δερβίσηδες, καθημερινές γυναίκες και υπεξούσια σώματα, ευλογημένες υλικότητες και άλλα πλάσματα, του κόσμου των νεκρών και των αλλόκοτων, εντός/εκτός των τειχών. Χρησιμοποιώντας τις αποαποικιακές μεθοδολογίες που ιχνηλατούν υλικότητες, ταπεινά σώματα και λαϊκή φαντασία στη συγκυρία, προσπαθήσαμε να υπονομεύσουμε επιτελεστικά τα αφηγήματα γραμμικής χρονικότητας στην ιστορία της πόλης. Στοχεύοντας στην ανάδειξη της θρησκευτικότητας πέρα από τα όρια μιας ενδεδειγμένης ορθοπραξίας (διαθρησκευτικές μαρτυρίες), επιμείναμε στις συναρθρώσεις υλικοτήτων και υπεξούσιων σωμάτων. Εγγραφήκαμε στο παλίμψηστο χωροπαραστατικών αφηγήσεων σε διαφορετικά χωροχρονικά συγκείμενα, μέσα από επιτελεστικές πρακτικές που ανέδειξαν πτυχές του προσκυνήματος στα σημεία/μνημεία περιφοράς. Αξιοποιώντας μια πολυαισθητηριακή προσέγγιση, προσπαθήσαμε να παράξουμε γνώση μέσα από διαφορετικές εμπειρίες σωματικότητας και επιτελέσεων όπως δραματουργικές απαγγελίες, ηχοτόπια, απτικότητες, οσμές που θύμιζαν «αυτό που ήταν κάποτε», γεύσεις που επανοηματοδοτούνται σε παρελθοντικές περιστάσεις και χώρους. Μέσα από αυτό το κολάζ (assemblage/rasanblaj) αφηγηματικών πρακτικών, τελετουργικά επιτελεσμένων, επιδιώξαμε όχι μόνο μια αντι- αφήγηση της ιστορίας των γειτονιών της πόλης, αλλά συνομιλώντας με τα άλλα πλάσματα και κόσμους, προσπαθήσαμε να επαναφέρουμε συγκυριακά τη μάγευση στην καθημερινότητα της γειτονιάς. Σε αυτό το πλαίσιο, η συγκεκριμένη ανακοίνωση ομάδας ερευνητ(ρι)ών από τη σκοπιά της Ανθρωπολογίας, καθώς επιχειρεί μεθοδολογικά αποαποικιακά ανοίγματα έρευνας, αφηγηματικότητας, γραφής και διάδρασης με/στις γειτονιές της πόλης, αποσκοπεί παράλληλα και στην ανάδειξη μιας ενδοαναστοχαστικής ματιάς στην αντι-ξενάγηση και ως συνεργασίας μεταξύ μας.
