Λέσχη Εθνογραφίας-CBG/LAB
Λέσχη Μελέτης των Συνόρων, του Πολιτισμού και της Διαφορετικότητας-CBG/LAB
ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ
Κριτικοί διάλογοι, επιστημολογικές προκλήσεις, εμπειρίες πεδίου, δημιουργικά κείμενα
Ο κύκλος διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, από την έναρξή του, την άνοιξη του 2021, επιδιώκει να συμβάλει σε μία κριτική και διεπιστημονική συζήτηση για τη θεωρία και πρακτική της εθνογραφίας, την επιστημολογία της έρευνας, τη σημασία της ενσώματης εμπειρίας, αλλά και τους τρόπους διάχυσης της παραγόμενης ανθρωπολογικής γνώσης στο ακαδημαϊκό και μη-ακαδημαϊκό κοινό. Είναι ζητούμενο η ανθρωπολογική μελέτη, ως ερευνητική πρακτική και ως πολιτική γραφής να εμπεριέχει την κριτική αποτίμηση, την ενσυναίσθηση, τον αναστοχασμό και την αυτοαναφορικότητα, και να αναδεικνύει τη σημασία της πολυτροπικής ανάλυσης του τοπικού για την κατανόηση του γενικού.
Διοργάνωση και συντονισμός: Φωτεινή Τσιμπιρίδου – Ιωάννης Μάνος – Ελένη Σιδέρη
Δ’ Κύκλος Διαδικτυακών Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων
“Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια:
Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“
Οκτώβριος 2023 – Απρίλιος 2024
[Επιλογή: Δρ. Χριστίνα Γραμματικοπούλου]
Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, που ξεκινάει τον Οκτώβριο του 2023 με τον τίτλο “Επανεξετάζοντας τα σύνορα και τα όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“, με αφετηρία τη μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων, διερευνά τα φαινόμενα και τις διεργασίες που καταγράφονται στις συνοριακές περιοχές εθνικών κρατών καθώς και τις πολλαπλές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν στους μεθοριακούς πληθυσμούς.
Η μελέτη των συνόρων και των ορίων, παρότι, συχνά εμπεριέχει την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του ‘εντός και του ‘εκτός, ή του “Εαυτού” και του “Άλλου”, αναζητά, στην πραγματικότητα, πολλαπλά, ταυτόχρονα, παράλληλα και επάλληλα όρια στο πλαίσιο πολυεπίπεδων, συνυπαρχουσών αλλά όχι πάντα συνδεόμενων διαδικασιών. Η κοινωνική πραγματικότητα των συνοριακών περιοχών διαμορφώνεται υπό την επίδραση των ιστορικών συνθηκών, υπόκειται σε κοινωνικοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς και χαρακτηρίζεται από θεσμικά οργανωμένες ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας. Η πολύπλοκη (ανα)διαμόρφωσή τους εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ κινητικότητας, περίκλεισης, επικοινωνίας, συνύπαρξης, ανταλλαγής, ομοιότητας, διαφορετικότητας, διαχωρισμού, αποκλεισμού, διαίρεσης, σύνδεσης και αποσύνδεσης.
Η ανθρωπολογική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων συστηματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βασιζόμενη, αρχικά, σε δύο υποδείγματα: τη μελέτη των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ-Μεξικού και των συνόρων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών. Στις μέρες μας, η ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και των πολιτισμικών διαδικασιών σε συνοριακές περιοχές αποδίδεται με τον όρο “σπουδές συνόρων”, ο οποίος περιγράφει έναν εξειδικευμένο πολυ-επιστημονικό πεδίο.
Η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη του συνόρου έχει διευρύνει την αναλυτική και εννοιολογική ισχύ των εννοιών του συνόρου και του ορίου μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και εννοιολογικά πλαίσια, όπως οι διασταυρούμενες τοποθεσίες (crosslocations), και οι μέθοδοι και οι επιστημολογίες της απο-αποικιοποίησης. Παράλληλα, καταγράφονται νέα ερμηνευτικά εργαλεία για τη μελέτη της πολιτικής, της διασυνοριακής κινητικότητας, της υλικότητας, της διεθνικότητας, των τοπολογιών και των γενεαλογιών της μεταναστευτικής και προσφυγικής εμπειρίας, της οικονομίας των συνόρων, και των πολιτικών που εφαρμόζουν τα έθνη κράτη αναφορικά με τη χωρική και πολιτισμική ποικιλομορφία, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την επιτελεστική κουλτούρα.
Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ εξετάζει κριτικά τις θεωρητικές, επιστημολογικές και μεθοδολογικές πολυπλοκότητες που περιβάλλουν την εθνογραφική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων και τις από τα πάνω διχοτομήσεις. Επιπλέον, συζητά τη δυνατότητα της ανθρωπολογίας ως επιστημονικού λόγου, να αναδείξει τις από τα κάτω φωνές που επικαλύπτονται ή παραμελούνται από τα μεγάλα αφηγήματα και να συμβάλει σε έναν συμπεριληπτικό διάλογο, στη δημόσια σφαίρα, που αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας.
Στους/στις συμμετέχοντες/ουσες που θα κάνουν εγγραφή στην παρακάτω φόρμα, θα δοθούν βεβαιώσεις παρακολούθησης
Φόρμα εγγραφής: https://forms.gle/69hMA5zH6Ji6nGtF7
H φόρμα εγγραφής θα δέχεται απαντήσεις μία εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του εκάστοτε σεμιναρίου
Τα σεμινάρια διεξάγονται ημέρα Δευτέρα και ώρα 16:00-18:00
——————————————————————————-
Πλατφόρμα Σεμιναρίων: ZOOM
Link https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775 Passcode: KB2JKa
«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια:
Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»
Πρόγραμμα
(Οκτώβριος 2023 – Απρίλιος 2024)
30 Οκτωβρίου 2023
“The Spirit of the Convention and the Letter of the Colony: Refugees defining States in a British Overseas Territory”
Όλγα Δημητρίου
Professor in Political Anthropology, Durham Global Security Institute,
School of Government and International Affairs, UK
13 Νοεμβρίου 2023
“Animal Crosslocations: more than human encounters with European border regimes”
Sarah Green
Professor of Social and Cultural Anthropology, University of Helsinki, Finland
4 Δεκεμβρίου 2023
“Σύνορο, Παράδοξο και Εξουσία”
Γιάννης Παπαδάκης
Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κύπρου
22 Ιανουαρίου 2024
“Θα ανακοινωθεί σύντομα”
Θεοδοσίου Σίσσυ
Αναπλ. Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Παν/μιο Ιωαννίνων
12 Φεβρουαρίου 2024
“Everyday Diplomacy and Crossing Boundaries: Case of Georgia”
Ketevan Gurchiani
Professor of Anthropology, Ilia State University, Tbilisi, Georgia
26 Φεβρουαρίου 2024
“Transgressing Realities: Desire and Borders in Southern Balkans”
Rozita Dimova
Social Anthropologist, professor, Prof. Dr. Rozita Dimova, Institute for Advanced Studies (iASK), Kőszeg Center for Interdisciplinary and Advanced Studies, University of Sts. Cyril and Methodius, Skopje
11 Μαρτίου 2024
“The Georgian-Russian Border: Perspectives from the Periphery”
Florian Muehlfried
professor for social anthropology at Ilia State University (Georgia)
1 Απριλίου 2024
“ΝΕΑ ΜΟΔΑ-НОВА МОДА-NEW FASHION: Υλικότητες, πολιτισμικές επιτελέσεις και συνοριακά καθεστώτα στη μεθόριο μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας”
Ιωάννης Μάνος
Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
15 Απριλίου 2024
“Από τα κάτω δραστηριοποίηση και έξοδος από την κυπριακή οριακότητα”
Παυσανίας Καραθανάσης
Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
Αναλυτικό πρόγραμμα (περιλήψεις και βιογραφικά)
30/10/2023
Όλγα Δημητρίου: The Spirit of the Convention and the Letter of the Colony: Refugees defining States in a British Overseas Territory
Whereas asylum policy is predicated on the assumption that states define refugees, this paper examines how refugees define states. Through the legal case of refugees stranded on a British military base in Cyprus since 1998, I show how refugees and the states that grant them or deny them protection become co-constitutive. The processes involved in judicial activism delineate the modalities through which sovereign governance and refugee agency operate. I argue that modalities of sovereignty (colonialism, exceptionalism, and diplomacy) interact with modalities of agency (protest, vulnerability, and endurance) to redefine issues of refugee protection, state sovereignty, and externalisation of migration management. The case shows the risks that denial of protection entails for states and not just refugees. Methodologically, I propose that a nuanced, ground-level understanding of the role of law in activism allows us a clearer view to these imbrications of sovereign governance and agency, and thus to the ambivalent and multivalent aspects of activism.
Olga Demetriou joined the Durham Global Security Institute at the School in 2018 and has been its Programme Director since 2019. She has trained in social anthropology and has led projects on minority rights, gender, displacement, and refugeehood, for the last two decades. Her current interests focus on activism in refugee reception sites in the Mediterranean, specifically in Spain, Italy, Greece and Cyprus.She has authored two monographs, Capricious Borders: Minority, Population and Counter-Conduct between Greece and Turkey (Berghahn, 2013/2017) and Refugeehood and the Post Conflict Subject: Reconsidering Minor Losses (SUNY Press, 2018). She was previously affiliated with PRIO, the University of Cyprus, and Amnesty International, where she was the organisation’s researcher on Greece and Cyprus.
13/11/2023
Sarah Green: Animal Crosslocations: more than human encounters with European border regimes
In March 2021, a giant container ship got stuck in the Suez Canal, blocking traffic for six days. Twenty ships that could not pass were transporting livestock. Live animal transport has quadrupled over the last fifty years, with the EU becoming the global leader in that trade: more than two billion animals are transported across borders annually. International airports and sea ports have veterinary services and quarantine facilities.
While all that is going on, wild boar numbers have massively increased across the European region, and they wander across borders at will, triggering suspicions that the people on the other side of the border are somehow causing the problem. Elsewhere, the barbed wire and fences that were put up in parts of the European hinterlands in 2015 in efforts to discourage human migrants were ensnaring many wild animals that normally crossed these regions to do whatever they needed to do.
Then there are the many and various visitor animals, often called invasive species, such as lion fish in the Mediterranean, parakeets in Madrid and Canada geese just about everywhere: they are also border crossers, who sometimes attract the deadly phrase, “invasive species.” And finally, there are trillions of microbes, some of them pathogens (SARS, MERS, Ebola, Dengue, SARS-CoV2, etc), that accompany many animals, including the humans, across these borderlands and across bodily borders; they sometimes cause serious consternation for people. This presentation will take an overview of the encounters between more than human entities human borders as a means to think otherwise about the implications of current border transformations.
Sarah Green is professor of Social and Cultural Anthropology at the University of Helsinki. She is a specialist on the anthropology of space, place, borders and location. Her regional focus has been Europe, the Mediterranean, the Balkans, Greece and the UK. In recent years, she led an ERC Advanced Grant project called Crosslocations, which experimented with what ethnography would look like if ‘the field’ was understood as a place of overlapping connections with, and separations from, other places: a dynamic and relational understanding of location, one with many crosscutting borders, rather than as a fixed place with fixed borders. Her own part of this project involved studying the way that nonhuman entities encounter human borders: livestock, wild animals and microbes. This talk is based on that research.
4/12/2023
Γιάννης Παπαδάκης: Σύνορο, Παράδοξο και Εξουσία
Τα σύνορα είναι χώροι που ενσωματώνουν διαφορετικές δυνατότητες: διαίρεση και επαφή, σύγκρουση και συνεργασία, ασφάλεια και άγχος, δημιουργικότητα και καταπίεση, μεταξύ άλλων. Με λίγα λόγια, είναι οι κατεξοχήν χώροι του παράδοξου. Το παράδοξο είναι το κοινό εννοιολογικό χαρακτηριστικό των συνόρων αλλά ποιες συγκεκριμένες δυνατότητες ενσωματώνονται σε ένα σύνορο και τι τελικά επικρατεί ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων εξουσίας που ακολούθησαν απαιτεί διερεύνηση στα συγκεκριμένα συμφραζόμενα. Η Κύπρος ως ένα μεθοριακό και διαιρεμένο νησί, εν μέρει εντός και εν μέρει εκτός ΕΕ, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση για ανάπτυξη αυτής της θεωρητικής τοποθέτησης.
Ο Γιάννης Παπαδάκης είναι Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστημίου Κύπρου. Έχει ασχοληθεί με θέματα εθνικισμού, κοινωνικής μνήμης, εθνοτικών συγκρούσεων, λαογραφίας, βιβλίων ιστορίας, και με το κυπριακό σινεμά. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Echoes from the Dead Zone: Across the Cyprus Divide (I.B.Tauris, 2005) το οποίο μεταφράστηκε στα ελληνικά και τούρκικα. Έχει συνεπιμεληθεί το Divided Cyprus: Modernity, History and an Island in Conflict (Indiana University Press, 2006) και το ειδικό αφιέρωμα για την Κύπρο του περιοδικού Postcolonial Studies (2006), μεταξύ άλλων. Οι πρόσφατες του έρευνες και δημοσιεύσεις επικεντρώθηκαν σε Ελληνοκύπριους και Έλληνες μετανάστες στη Δανία, και στη συγκριτική μελέτη αστικών νεκροταφείων σε Κύπρο, Δανία και Ιαπωνία.
22/1/2024
Θεοδοσίου Σίσσυ:
12/2/2024
Ketevan Gurchiani: Everyday Diplomacy and Crossing Boundaries: Case of Georgia
In her talk Ketevan Gurchiani analyzes the practices of boundary crossings that are shaped by everyday diplomacy. Based on an example from a village, she discusses how religion, the main dividing line between groups, becomes a site of boundary crossings. The research shows how everyday peace is constantly reaffirmed through the tradition of inviting Muslim godparents to baptize Christian children. These practices also find their continuation in urban milieus. The city provides religious and non-religious buffer zones where dividing lines are easily blurred. The talk explores tactics people employ in their everyday lives to allow for peaceful coexistence, but also imbalances this kind of everyday diplomacy entails.
Ketevan Gurchiani is a professor of anthropology at Ilia State University in Tbilisi, Georgia. She is particularly interested in the domesticated and non-domesticated nature of the city, materiality and religion, and informal practices of resistance. Ketevan Gurchiani is also involved in research projects that focus on diversity, migration, and peace practices. Her most recent publications include A Gallery of Ghosts: Death and Burial in Lands Marked by Trauma, Material Religion (with Catherine Wanner, Zuzanna Bogumił, Sergei Shtyrkov) and Die verborgene Macht der Bäume. Urbaner Widerstand in Tiflis. In: Verdeckter Widerstand in demokratischen Gesellschaften in Frankfurter Beiträge zur Soziologie und Sozialphilosophie (2022)
26/2/2024
Rozita Dimova: Transgressing Realities: Desire and Borders in Southern Balkans
In my presentation, I explore the productive role of borders in the Southern Balkans, specifically focusing on hotel-casinos and beauty consumption practices in the Greece-North Macedonia border region. Gamblers who frequent Macedonian casinos use gaming as a means to break free from rigid class constraints imposed by their rural backgrounds in Northern Greece. Financial privilege allows them special treatment, turning gambling into an escape that enables them to reinvent themselves within a new reality. For urban consumers from Thessaloniki, the border provides access to affordable beauty services in Gevgelija, which enables them to reclaim their femininity and middle-class status. This raises questions about how crossing the border influences gender and class perceptions, and intersects with other consumer elements like luxury, comfort, and status, all of which contribute to redefinition and transgression of their “old” selves.
Rozita Dimova, PhD (Stanford, 2004) is a Social Anthropologist with a distinguished record of achievements, including the prestigious Robert Texture Award for Outstanding Creativity in Anthropology. Rozita has held research positions at prominent institutions, including the Max Planck Institute for Social Anthropology in Halle (2003-2006), Free and Humboldt Universities in Berlin (2007-2015), and served as an Associate Professor in Southeast European Studies at Ghent University in Belgium (2013-2020). A Founding and Permanent Board Member at the Center for Advanced and Interdisciplinary Research at the University Sts. Cyril and Methodius in Skopje, North Macedonia, Rozita is currently also a Research Fellow at the Institute for Advanced Studies in Kőszeg, Hungary. Her research portfolio includes materiality, consumerism and aesthetics, ethno-nationalism, borders and migration studies. A prolific author, Rozita is the author of the monographs, Ethno-Baroque: Materiality, Aesthetics, and Conflict in Modern-day Macedonia (Berghahn, 2013) and Border Porosities: Movements of People, Objects, and Ideas in the Southern Balkans (Manchester University Press, 2021).
11/3/2024
Florian Muehlfried: The Georgian-Russian Border: Perspectives from the PeripheryIn my presentation, I will trace the transformation of the border between Georgia and Russia from soft to hard based on the example of the Georgian highland region Tusheti. After the breakdown of the Soviet Union, the border region was managed flexibly and “from below”. This was followed by an internationalisation of border guarding and attempts to its spiritual fortification. These three phases of border guarding can be related to three different models of the state, and of being a citizen.
Florian Mühlfried is a Professor of Social Anthropology at Ilia State University. His publications include the monographs Mistrust: A Global Perspective (2019) and Being a State and States of Being in Highland Georgia (2014), the edited volume Mistrust: Ethnographic Approximwations (2018), as well as the co-edited volumes Sacred Places, Emerging Spaces: Religious Pluralism in the Post-Soviet Caucasus (2018) and Exploring the Edge of Empire: Soviet Era Anthropology in the Caucasus and Central Asia (2011).
1/4/2024
Ιωάννης Μάνος: ΝΕΑ ΜΟΔΑ-НОВА МОДА-NEW FASHION: Υλικότητες, πολιτισμικές επιτελέσεις και συνοριακά καθεστώτα στη μεθόριο μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας
Οι περιοχές Φλώρινας και Битола (Μπίτολα), στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, αποτελούν μεθοριακούς τόπους, στους οποίους εκτυλίσσονται ποικίλες και ταυτόχρονες οικονομικές, πολιτικές πολιτισμικές και κοινωνικές διεργασίες. Στο πλαίσιο αυτών των διεργασιών αναμετρώνται ηγεμονικοί λόγοι με διαφορετικές χρονικότητες, νοηματοδοτούνται ποικίλες πρακτικές και υλικότητες και κατασκευάζονται και βιώνονται πολλαπλές κοινότητες. Οι διαδικασίες αυτές εκτυλίσσονται σε πολλαπλά πεδία κοινωνικής δράσης και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους ή απλώς συνυπάρχουν ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο, χωρίς απαραίτητα να συνδέονται. Η ανακοίνωση αξιοποιεί το παράδειγμα του γεωγραφικού χώρου της Φλώρινας και της Битола για να εξετάσει τη σχέση ανάμεσα στην πολιτισμική επιτέλεση και τα γεωπολιτικά σύνορα.
Η μεθόριος αυτή προσεγγίζεται ως μια διασταυρούμενη/διατεμνόμενη τοποθεσία (crosslocations), στην οποία διαφορετικές ταξινομητικές λογικές και μορφές ασύμμετρης εξουσίας διαγκωνίζονται για να επιβάλλουν τα δικά τους νοήματα για τη σημασία και την αξία ενός τόπου. Οι δύο περιοχές διαχωρίζονται πολιτικά και οικονομικά από διαφορετικά συνοριακά καθεστώτα όπως αυτά μεταξύ εθνικών κρατών, συνόρων της Ε.Ε. και της ζώνης Schengen αλλά, παράλληλα, δια-συνδέονται γεωγραφικά, πολιτισμικά και ιστορικά. Η ανακοίνωση αξιοποιεί εθνογραφικό υλικό για να συζητήσει τους τρόπους με τους οποίους οι μεθοριακοί πληθυσμοί παράγουν δυναμικά και ενεργητικά εκδοχές της σχέσης των ανθρώπων με τον τόπο μέσα από πολιτισμικές επιτελέσεις που περιλαμβάνουν τη γλώσσα, το χορό, το τραγούδι και τη μουσική.
Ο Ιωάννης Μάνος (imanos@uom.edu.gr) είναι αναπληρωτής καθηγητής της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Βαλκανικού Χώρου στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Α.Π.Θ. και Κοινωνική Ανθρωπολογία στα πανεπιστήμια Αμβούργου της Γερμανίας και Sussex της Μεγ. Βρετανίας. Είναι κάτοχος διπλώματος στη μεθοδολογία της κοινωνικής έρευνας από το Graduate School in Social Sciences του πανεπιστημίου Sussex και έχει εργαστεί ως Full Time Visiting Research Fellow στο Sussex European Institute. Είναι Europe regional editor του περιοδικού Teaching Anthropology (Royal Anthropological Institute, Λονδίνο). Είναι, επίσης, ιδρυτικό μέλος του ακαδημαϊκού δικτύου για την Ανθρωπολογία και τα Βαλκάνια «Border Crossings», μέλος του Advisory Board και συν-επιμελητής των εκδοτικών του σειρών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στη ΝΑ Ευρώπη και συμπεριλαμβάνουν τα σύνορα και τις συνοριακές περιοχές, το χορό και τη μουσική ως επιτελεστικές μορφές του πολιτισμού, ζητήματα εθνικισμού και εθνοτισμού, πολιτικές του πολιτισμού και της διαφοράς, τη μετανάστευση, ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα, εκπαιδευτικές δομές και διαδικασίες, τη διδακτική της ανθρωπολογίας και την επιστημολογία και μεθοδολογία της έρευνας. Οι δημοσιεύσεις του περιλαμβάνουν άρθρα σε ελληνικούς και αγγλικούς συλλογικούς τόμους, περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων καθώς και συν-επιμέλειες συλλογικών τόμων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
15/4/2024
Παυσανίας Καραθανάσης: Από τα κάτω δραστηριοποίηση και έξοδος από την κυπριακή οριακότητα
Η παρουσίαση αντλεί από τη συνεχόμενη ερευνητική μου εμπειρία στη μοιρασμένη κυπριακή πρωτεύουσα, η οποία φιλοδοξεί να προσθέσει ένα κομμάτι στην κατανόηση του, κατά τ’ άλλα, πολύπλοκου Κυπριακού Προβλήματος. Εστιάζοντας στον κυπριακό διαχωρισμό, και στα όρια που αυτός δημιουργεί, εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους τα κοινωνικά υποκείμενα προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στους επίσημους περιορισμούς. Περιορισμοί κοινωνικοί, πολιτικοί και γεωγραφικοί, που, όμως, εκφράζονται και ως περιορισμοί στην ανάπτυξη της φαντασίας για ένα διαφορετικό αύριο. Ακολουθώντας σύγχρονες ανθρωπολογικές προσεγγίσεις της έννοιας της οριακότητας, η ανάλυση ξεκινά από της εντός των τειχών Λευκωσία, έναν ενδιάμεσο αστικό χώρο –δίπλα στην Πράσινη Γραμμή– και επιχειρεί να εντάξει τις διαδικασίες που πραγματοποιούνται εκεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανάλυσης της κυπριακής κοινωνίας μέσα στις συνθήκες που δημιούργησε η ελεγχόμενη επανασύνδεση των δύο πλευρών μετά το 2003. Εφορμώντας από μια χωρική ανάλυση πολιτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων που τοποθετούνται στο γεωγραφικό και συμβολικό ενδιάμεσο, επιχειρείται η προσέγγιση της συνέχισης του κυπριακού διαχωρισμού ως διατήρηση μιας αβέβαιης και επισφαλούς ενδιάμεσης κατάστασης και προτείνεται η ερμηνεία αυτών των δραστηριοτήτων ως παραδείγματα προσπαθειών που έχουν στόχο την έξοδο από την παρατεταμένη κυπριακή οριακότητα· προσπάθειες, δηλαδή, με στόχο «τη ζωή στην Κύπρο χωρίς Κυπριακό Πρόβλημα», ακόμα και αν η επίσημη λύση του δεν έρθει ποτέ.
Ο Παυσανίας Καραθανάσης είναι διδάκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την ανθρωπολογία του χώρου και των πόλεων, τον οπτικό πολιτισμό και την πολιτική ανθρωπολογία. Συγκεκριμένα αφορούν στους αστικούς πολιτισμούς και στους αμφισβητούμενους χώρους των πόλεων και των συνοριακών περιοχών. Έχει ασχοληθεί ερευνητικά με αστικές πρακτικές όπως την τέχνη του δρόμου, τη δημόσια τέχνη και τον ακτιβισμό, και έχει πραγματοποιήσει συμμετοχική παρατήρηση με πολιτικές και καλλιτεχνικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα, και στα συνοριοτοπία της Μυτιλήνης και της Λευκωσίας. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ακαδημαϊκά περιοδικά και συλλογικούς τόμους, έχει συμμετάσχει ως ομιλητής σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και στη διοργάνωση και επιστημονική επιμέλεια πάνελ συζητήσεων σε συνέδρια και φεστιβάλ. Έχει συνεργαστεί ως μεταδιδάκτορας ερευνητής με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ως διδάσκοντας με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ως συντονιστής ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών δράσεων με το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας-Ethnofest και είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας-ΣΚΑΕ.