Νέα

ΑΝΑΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
Δ’ ΚΥΚΛΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ (2023-2024)

Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια:
Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις

Performance οίκαδε (Αλέξανδρος Πλωμαρίτης)
[Επιλογή: Δρ. Χριστίνα Γραμματικοπούλου

Τα σεμινάρια του Δ’ Κύκλου Εθνογραφείν (2023-2024) που είχαν προγραμματιστεί για τις 11 Μαρτίου και 1 Απριλίου 2024 δεν θα πραγματοποιηθούν και το πρόγραμμα των διαλέξεων αναπροσαρμόζεται ως εξής:

8 Απριλίου 2024

“The Georgian-Russian Border: Perspectives from the Periphery”

Florian Muehlfried 
Professor for social anthropology at Ilia State University (Georgia)

15 Απριλίου 2024

“ΝΕΑ ΜΟΔΑ-НОВА МОДА-NEW FASHION: 
Υλικότητες, πολιτισμικές επιτελέσεις και συνοριακά καθεστώτα 
στη μεθόριο μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας” 

Ιωάννης Μάνος
Αναπληρωτής Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

22 Απριλίου 2024

“Από τα κάτω δραστηριοποίηση και έξοδος από την κυπριακή οριακότητα” 

Παυσανίας Καραθανάσης 
Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ-ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ

8/4/2024

Florian Muehlfried:  The Georgian-Russian Border: Perspectives from the Periphery
In my presentation, I will trace the transformation of the border between Georgia and Russia from soft to hard based on the example of the Georgian highland region Tusheti. After the breakdown of the Soviet Union, the border region was managed flexibly and “from below”. This was followed by an internationalisation of border guarding and attempts to its spiritual fortification. These three phases of border guarding can be related to three different models of the state, and of being a citizen.

Florian Mühlfried is a Professor of Social Anthropology at Ilia State University. His publications include the monographs Mistrust: A Global Perspective (2019) and Being a State and States of Being in Highland Georgia (2014), the edited volume Mistrust: Ethnographic Approximwations (2018), as well as the co-edited volumes Sacred Places, Emerging Spaces: Religious Pluralism in the Post-Soviet Caucasus (2018) and Exploring the Edge of Empire: Soviet Era Anthropology in the Caucasus and Central Asia (2011).

15/4/2024 

Ιωάννης Μάνος: ΝΕΑ ΜΟΔΑ-НОВА МОДА-NEW FASHION: Υλικότητες, πολιτισμικές επιτελέσεις και συνοριακά καθεστώτα στη μεθόριο μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας
Οι περιοχές Φλώρινας και Битола (Μπίτολα), στα σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας, αποτελούν μεθοριακούς τόπους, στους οποίους εκτυλίσσονται ποικίλες και ταυτόχρονες οικονομικές, πολιτικές πολιτισμικές και κοινωνικές διεργασίες. Στο πλαίσιο αυτών των διεργασιών αναμετρώνται ηγεμονικοί λόγοι με διαφορετικές χρονικότητες, νοηματοδοτούνται ποικίλες πρακτικές και υλικότητες και κατασκευάζονται και βιώνονται πολλαπλές κοινότητες. Οι διαδικασίες αυτές εκτυλίσσονται σε πολλαπλά πεδία κοινωνικής δράσης και αλληλεπιδρούν μεταξύ τους ή απλώς συνυπάρχουν ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο, χωρίς απαραίτητα να συνδέονται. Η ανακοίνωση αξιοποιεί το παράδειγμα του γεωγραφικού χώρου της Φλώρινας και της Битола για να εξετάσει τη σχέση ανάμεσα στην πολιτισμική επιτέλεση και τα γεωπολιτικά σύνορα. 
Η μεθόριος αυτή προσεγγίζεται ως μια διασταυρούμενη/διατεμνόμενη τοποθεσία (crosslocations), στην οποία διαφορετικές ταξινομητικές λογικές και μορφές ασύμμετρης εξουσίας διαγκωνίζονται για να επιβάλλουν τα δικά τους νοήματα για τη σημασία και την αξία ενός τόπου. Οι δύο περιοχές διαχωρίζονται πολιτικά και οικονομικά από διαφορετικά συνοριακά καθεστώτα όπως αυτά μεταξύ εθνικών κρατών, συνόρων της Ε.Ε. και της ζώνης Schengen αλλά, παράλληλα, δια-συνδέονται γεωγραφικά, πολιτισμικά και ιστορικά. Η ανακοίνωση αξιοποιεί εθνογραφικό υλικό για να συζητήσει τους τρόπους με τους οποίους οι μεθοριακοί πληθυσμοί παράγουν δυναμικά και ενεργητικά εκδοχές της σχέσης των ανθρώπων με τον τόπο μέσα από πολιτισμικές επιτελέσεις που περιλαμβάνουν τη γλώσσα, το χορό, το τραγούδι και τη μουσική.

Ο Ιωάννης Μάνος (imanos@uom.edu.gr) είναι αναπληρωτής καθηγητής της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Βαλκανικού Χώρου στο Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Α.Π.Θ. και Κοινωνική Ανθρωπολογία στα πανεπιστήμια Αμβούργου της Γερμανίας και Sussex της Μεγ. Βρετανίας. Είναι κάτοχος διπλώματος στη μεθοδολογία της κοινωνικής έρευνας από το Graduate School in Social Sciences του πανεπιστημίου Sussex και έχει εργαστεί ως Full Time Visiting Research Fellow στο Sussex European Institute. Είναι Europe regional editor του περιοδικού Teaching Anthropology (Royal Anthropological Institute, Λονδίνο).  Είναι, επίσης, ιδρυτικό μέλος του ακαδημαϊκού δικτύου για την Ανθρωπολογία και τα Βαλκάνια «Border Crossings», μέλος του Advisory Board και συν-επιμελητής των εκδοτικών του σειρών. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στη ΝΑ Ευρώπη και συμπεριλαμβάνουν τα σύνορα και τις συνοριακές περιοχές, το χορό και τη μουσική ως επιτελεστικές μορφές του πολιτισμού, ζητήματα εθνικισμού και εθνοτισμού, πολιτικές του πολιτισμού και της διαφοράς, τη μετανάστευση, ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα, εκπαιδευτικές δομές και διαδικασίες, τη διδακτική της ανθρωπολογίας και την επιστημολογία και μεθοδολογία της έρευνας. Οι δημοσιεύσεις του περιλαμβάνουν άρθρα σε ελληνικούς και αγγλικούς συλλογικούς τόμους, περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων καθώς και συν-επιμέλειες συλλογικών τόμων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

22/4/2024

Παυσανίας Καραθανάσης: Από τα κάτω δραστηριοποίηση και έξοδος από την κυπριακή οριακότητα
Η παρουσίαση αντλεί από τη συνεχόμενη ερευνητική μου εμπειρία στη μοιρασμένη κυπριακή πρωτεύουσα, η οποία φιλοδοξεί να προσθέσει ένα κομμάτι στην κατανόηση του, κατά τ’ άλλα, πολύπλοκου Κυπριακού Προβλήματος. Εστιάζοντας στον κυπριακό διαχωρισμό, και στα όρια που αυτός δημιουργεί, εξετάζονται οι τρόποι με τους οποίους τα κοινωνικά υποκείμενα προσπαθούν να ανταπεξέλθουν στους επίσημους περιορισμούς. Περιορισμοί κοινωνικοί, πολιτικοί και γεωγραφικοί, που, όμως, εκφράζονται και ως περιορισμοί στην ανάπτυξη της φαντασίας για ένα διαφορετικό αύριο. Ακολουθώντας σύγχρονες ανθρωπολογικές προσεγγίσεις της έννοιας της οριακότητας, η ανάλυση ξεκινά από της εντός των τειχών Λευκωσία, έναν ενδιάμεσο αστικό χώρο –δίπλα στην Πράσινη Γραμμή– και επιχειρεί να εντάξει τις διαδικασίες που πραγματοποιούνται εκεί σε ένα ευρύτερο πλαίσιο ανάλυσης της κυπριακής κοινωνίας μέσα στις συνθήκες που δημιούργησε η ελεγχόμενη επανασύνδεση των δύο πλευρών μετά το 2003. Εφορμώντας από μια χωρική ανάλυση πολιτικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων που τοποθετούνται στο γεωγραφικό και συμβολικό ενδιάμεσο, επιχειρείται η προσέγγιση της συνέχισης του κυπριακού διαχωρισμού ως διατήρηση μιας αβέβαιης και επισφαλούς ενδιάμεσης κατάστασης και προτείνεται η ερμηνεία αυτών των δραστηριοτήτων ως παραδείγματα προσπαθειών που έχουν στόχο την έξοδο από την παρατεταμένη κυπριακή οριακότητα· προσπάθειες, δηλαδή, με στόχο «τη ζωή στην Κύπρο χωρίς Κυπριακό Πρόβλημα», ακόμα και αν η επίσημη λύση του δεν έρθει ποτέ.

Ο Παυσανίας Καραθανάσης είναι διδάκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν την ανθρωπολογία του χώρου και των πόλεων, τον οπτικό πολιτισμό και την πολιτική ανθρωπολογία. Συγκεκριμένα αφορούν στους αστικούς πολιτισμούς και στους αμφισβητούμενους χώρους των πόλεων και των συνοριακών περιοχών. Έχει ασχοληθεί ερευνητικά με αστικές πρακτικές όπως την τέχνη του δρόμου, τη δημόσια τέχνη και τον ακτιβισμό, και έχει πραγματοποιήσει συμμετοχική παρατήρηση με πολιτικές και καλλιτεχνικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στην Αθήνα, και στα συνοριοτοπία της Μυτιλήνης και της Λευκωσίας. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί σε ακαδημαϊκά περιοδικά και συλλογικούς τόμους, έχει συμμετάσχει ως ομιλητής σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και στη διοργάνωση και επιστημονική επιμέλεια πάνελ συζητήσεων σε συνέδρια και φεστιβάλ. Έχει συνεργαστεί ως μεταδιδάκτορας ερευνητής με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, το Πάντειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, ως διδάσκοντας με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, ως συντονιστής ακαδημαϊκών και εκπαιδευτικών δράσεων με το Φεστιβάλ Εθνογραφικού Κινηματογράφου της Αθήνας-Ethnofest και είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Κοινωνικών Ανθρωπολόγων Ελλάδας-ΣΚΑΕ.

Το σεμινάριο θα διεξαχθεί εξ αποστάσεως, μέσω της πλατφόρμας zoom.

Πλατφόρμα Σεμιναρίων: ZOOM
Link:  https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775     Passcode: KB2JKa

ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ
Κριτικοί διάλογοι, επιστημολογικές προκλήσεις,
εμπειρίες πεδίου, δημιουργικά κείμενα

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, που ξεκινάει τον Οκτώβριο του 2023 με τον τίτλο “Επανεξετάζοντας τα σύνορα και τα όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“, με αφετηρία τη μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων, διερευνά τα φαινόμενα και τις διεργασίες που καταγράφονται στις συνοριακές περιοχές εθνικών κρατών καθώς και τις πολλαπλές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν στους μεθοριακούς πληθυσμούς.

Η μελέτη των συνόρων και των ορίων, παρότι, συχνά εμπεριέχει την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του ‘εντός και του ‘εκτός, ή του “Εαυτού” και του “Άλλου”, αναζητά, στην πραγματικότητα, πολλαπλά, ταυτόχρονα, παράλληλα και επάλληλα όρια στο πλαίσιο πολυεπίπεδων, συνυπαρχουσών αλλά όχι πάντα συνδεόμενων διαδικασιών. Η κοινωνική πραγματικότητα των συνοριακών περιοχών διαμορφώνεται υπό την επίδραση των ιστορικών συνθηκών, υπόκειται σε κοινωνικοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς και χαρακτηρίζεται από θεσμικά οργανωμένες ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας. Η πολύπλοκη (ανα)διαμόρφωσή τους εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ κινητικότητας, περίκλεισης, επικοινωνίας, συνύπαρξης, ανταλλαγής, ομοιότητας, διαφορετικότητας, διαχωρισμού, αποκλεισμού, διαίρεσης, σύνδεσης και αποσύνδεσης. 

Η ανθρωπολογική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων συστηματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βασιζόμενη, αρχικά, σε δύο υποδείγματα: τη μελέτη των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ-Μεξικού και των συνόρων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών. Στις μέρες μας, η ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και των πολιτισμικών διαδικασιών σε συνοριακές περιοχές αποδίδεται με τον όρο “σπουδές συνόρων”, ο οποίος περιγράφει έναν εξειδικευμένο πολυ-επιστημονικό πεδίο. 

Η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη του συνόρου έχει διευρύνει την αναλυτική και εννοιολογική ισχύ των εννοιών του συνόρου και του ορίου μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και εννοιολογικά πλαίσια, όπως οι διασταυρούμενες τοποθεσίες (crosslocations), και οι μέθοδοι και οι επιστημολογίες της απο-αποικιοποίησης. Παράλληλα, καταγράφονται νέα ερμηνευτικά εργαλεία για τη μελέτη της πολιτικής, της διασυνοριακής κινητικότητας, της υλικότητας, της διεθνικότητας, των τοπολογιών και των γενεαλογιών της μεταναστευτικής και προσφυγικής εμπειρίας, της οικονομίας των συνόρων, και των πολιτικών που εφαρμόζουν τα έθνη κράτη αναφορικά με τη χωρική και πολιτισμική ποικιλομορφία, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την επιτελεστική κουλτούρα.

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ εξετάζει κριτικά τις θεωρητικές, επιστημολογικές και μεθοδολογικές πολυπλοκότητες που περιβάλλουν την εθνογραφική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων και τις από τα πάνω διχοτομήσεις. Επιπλέον, συζητά τη δυνατότητα της ανθρωπολογίας ως επιστημονικού λόγου, να αναδείξει τις από τα κάτω φωνές που επικαλύπτονται ή παραμελούνται από τα μεγάλα αφηγήματα και να συμβάλει σε έναν συμπεριληπτικό διάλογο, στη δημόσια σφαίρα, που αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας. 

26 Φεβρουαρίου 2024

“Transgressing Realities: Desire and Borders in Southern Balkans” 

Rozita Dimova 
Social Anthropologist, professor, Prof. Dr. Rozita Dimova, Institute for Advanced Studies (iASK), Kőszeg Center for Interdisciplinary and Advanced Studies, University of Sts. Cyril and Methodius, Skopje

26/02/2024

Rozita Dimova: Transgressing Realities: Desire and Borders in Southern Balkans
In my presentation, I explore the productive role of borders in the Southern Balkans, specifically focusing on hotel-casinos and beauty consumption practices in the Greece-North Macedonia border region. Gamblers who frequent Macedonian casinos use gaming as a means to break free from rigid class constraints imposed by their rural backgrounds in Northern Greece. Financial privilege allows them special treatment, turning gambling into an escape that enables them to reinvent themselves within a new reality. For urban consumers from Thessaloniki, the border provides access to affordable beauty services in Gevgelija, which enables them to reclaim their femininity and middle-class status. This raises questions about how crossing the border influences gender and class perceptions, and intersects with other consumer elements like luxury, comfort, and status, all of which contribute to redefinition and transgression of their “old” selves. 

Rozita Dimova, PhD (Stanford, 2004) is a Social Anthropologist with a distinguished record of achievements, including the prestigious Robert Texture Award for Outstanding Creativity in Anthropology. Rozita has held research positions at prominent institutions, including the Max Planck Institute for Social Anthropology in Halle (2003-2006), Free and Humboldt Universities in Berlin (2007-2015), and served as an Associate Professor in Southeast European Studies at Ghent University in Belgium (2013-2020). A Founding and Permanent Board Member at the Center for Advanced and Interdisciplinary Research at the University Sts. Cyril and Methodius in Skopje, North Macedonia, Rozita is currently also a Research Fellow at the Institute for Advanced Studies in Kőszeg, Hungary. Her research portfolio includes materiality, consumerism and aesthetics, ethno-nationalism, borders and migration studies. A prolific author, Rozita is the author of the monographs, Ethno-Baroque: Materiality, Aesthetics, and Conflict in Modern-day Macedonia (Berghahn, 2013) and Border Porosities: Movements of People, Objects, and Ideas in the Southern Balkans (Manchester University Press, 2021).

Μόνο όσοι/ες συμμετέχοντες/ουσες, επιθυμούν να λάβουν βεβαιώσεις παρακολούθησης. κάνουν εγγραφή στην παρακάτω φόρμα: https://forms.gle/6vVWdrM3HKLSLfAF9 

H φόρμα εγγραφής θα δέχεται απαντήσεις μία εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του εκάστοτε σεμιναρίου.

Τα σεμινάρια διεξάγονται ημέρα Δευτέρα και ώρα 16:00-18:00

————————————————————————–

Πλατφόρμα Σεμιναρίων: ZOOM

Link  https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775     Passcode: KB2JKa

ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ
Κριτικοί διάλογοι, επιστημολογικές προκλήσεις,
εμπειρίες πεδίου, δημιουργικά κείμενα

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, που ξεκινάει τον Οκτώβριο του 2023 με τον τίτλο “Επανεξετάζοντας τα σύνορα και τα όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“, με αφετηρία τη μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων, διερευνά τα φαινόμενα και τις διεργασίες που καταγράφονται στις συνοριακές περιοχές εθνικών κρατών καθώς και τις πολλαπλές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν στους μεθοριακούς πληθυσμούς.

Η μελέτη των συνόρων και των ορίων, παρότι, συχνά εμπεριέχει την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του ‘εντός και του ‘εκτός, ή του “Εαυτού” και του “Άλλου”, αναζητά, στην πραγματικότητα, πολλαπλά, ταυτόχρονα, παράλληλα και επάλληλα όρια στο πλαίσιο πολυεπίπεδων, συνυπαρχουσών αλλά όχι πάντα συνδεόμενων διαδικασιών. Η κοινωνική πραγματικότητα των συνοριακών περιοχών διαμορφώνεται υπό την επίδραση των ιστορικών συνθηκών, υπόκειται σε κοινωνικοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς και χαρακτηρίζεται από θεσμικά οργανωμένες ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας. Η πολύπλοκη (ανα)διαμόρφωσή τους εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ κινητικότητας, περίκλεισης, επικοινωνίας, συνύπαρξης, ανταλλαγής, ομοιότητας, διαφορετικότητας, διαχωρισμού, αποκλεισμού, διαίρεσης, σύνδεσης και αποσύνδεσης. 

Η ανθρωπολογική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων συστηματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βασιζόμενη, αρχικά, σε δύο υποδείγματα: τη μελέτη των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ-Μεξικού και των συνόρων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών. Στις μέρες μας, η ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και των πολιτισμικών διαδικασιών σε συνοριακές περιοχές αποδίδεται με τον όρο “σπουδές συνόρων”, ο οποίος περιγράφει έναν εξειδικευμένο πολυ-επιστημονικό πεδίο. 

Η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη του συνόρου έχει διευρύνει την αναλυτική και εννοιολογική ισχύ των εννοιών του συνόρου και του ορίου μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και εννοιολογικά πλαίσια, όπως οι διασταυρούμενες τοποθεσίες (crosslocations), και οι μέθοδοι και οι επιστημολογίες της απο-αποικιοποίησης. Παράλληλα, καταγράφονται νέα ερμηνευτικά εργαλεία για τη μελέτη της πολιτικής, της διασυνοριακής κινητικότητας, της υλικότητας, της διεθνικότητας, των τοπολογιών και των γενεαλογιών της μεταναστευτικής και προσφυγικής εμπειρίας, της οικονομίας των συνόρων, και των πολιτικών που εφαρμόζουν τα έθνη κράτη αναφορικά με τη χωρική και πολιτισμική ποικιλομορφία, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την επιτελεστική κουλτούρα.

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ εξετάζει κριτικά τις θεωρητικές, επιστημολογικές και μεθοδολογικές πολυπλοκότητες που περιβάλλουν την εθνογραφική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων και τις από τα πάνω διχοτομήσεις. Επιπλέον, συζητά τη δυνατότητα της ανθρωπολογίας ως επιστημονικού λόγου, να αναδείξει τις από τα κάτω φωνές που επικαλύπτονται ή παραμελούνται από τα μεγάλα αφηγήματα και να συμβάλει σε έναν συμπεριληπτικό διάλογο, στη δημόσια σφαίρα, που αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας. 

12 Φεβρουαρίου 2024

“Everyday Diplomacy and Crossing Boundaries: Case of Georgia” 

Ketevan Gurchiani 

Professor of Anthropology, Ilia State University, Tbilisi, Georgia

12/2/2024

Ketevan Gurchiani:  Everyday Diplomacy and Crossing Boundaries: Case of Georgia
In her talk Ketevan Gurchiani analyzes the practices of boundary crossings that are shaped by everyday diplomacy. Based on an example from a village, she discusses how religion, the main dividing line between groups, becomes a site of boundary crossings. The research shows how everyday peace is constantly reaffirmed through the tradition of inviting Muslim godparents to baptize Christian children. These practices also find their continuation in urban milieus. The city provides religious and non-religious buffer zones where dividing lines are easily blurred. The talk explores tactics people employ in their everyday lives to allow for peaceful coexistence, but also imbalances this kind of everyday diplomacy entails.

Ketevan Gurchiani is a professor of anthropology at Ilia State University in Tbilisi, Georgia. She is particularly interested in the domesticated and non-domesticated nature of the city, materiality and religion, and informal practices of resistance. Ketevan Gurchiani is also involved in research projects that focus on diversity, migration, and peace practices. Her most recent publications include A Gallery of Ghosts: Death and Burial in Lands Marked by Trauma, Material Religion (with Catherine Wanner, Zuzanna Bogumił, Sergei Shtyrkov) and Die verborgene Macht der Bäume. Urbaner Widerstand in Tiflis. In:  Verdeckter Widerstand in demokratischen Gesellschaften in Frankfurter Beiträge zur Soziologie und Sozialphilosophie (2022)

Μόνο όσοι/ες συμμετέχοντες/ουσες, επιθυμούν να λάβουν βεβαιώσεις παρακολούθησης κάνουν εγγραφή στην παρακάτω φόρμα: https://forms.gle/zNpUFtrY5Rrvhh6i9

H φόρμα εγγραφής θα δέχεται απαντήσεις μία εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του εκάστοτε σεμιναρίου.

Τα σεμινάρια διεξάγονται ημέρα Δευτέρα και ώρα 16:00-18:00

—————————————————————————

Πλατφόρμα Σεμιναρίων: ZOOM

Link  https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775     Passcode: KB2JKa

ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ
Κριτικοί διάλογοι, επιστημολογικές προκλήσεις,
εμπειρίες πεδίου, δημιουργικά κείμενα

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, που ξεκινάει τον Οκτώβριο του 2023 με τον τίτλο “Επανεξετάζοντας τα σύνορα και τα όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“, με αφετηρία τη μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων, διερευνά τα φαινόμενα και τις διεργασίες που καταγράφονται στις συνοριακές περιοχές εθνικών κρατών καθώς και τις πολλαπλές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν στους μεθοριακούς πληθυσμούς.
Η μελέτη των συνόρων και των ορίων, παρότι, συχνά εμπεριέχει την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του ‘εντός και του ‘εκτός, ή του “Εαυτού” και του “Άλλου”, αναζητά, στην πραγματικότητα, πολλαπλά, ταυτόχρονα, παράλληλα και επάλληλα όρια στο πλαίσιο πολυεπίπεδων, συνυπαρχουσών αλλά όχι πάντα συνδεόμενων διαδικασιών. Η κοινωνική πραγματικότητα των συνοριακών περιοχών διαμορφώνεται υπό την επίδραση των ιστορικών συνθηκών, υπόκειται σε κοινωνικοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς και χαρακτηρίζεται από θεσμικά οργανωμένες ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας. Η πολύπλοκη (ανα)διαμόρφωσή τους εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ κινητικότητας, περίκλεισης, επικοινωνίας, συνύπαρξης, ανταλλαγής, ομοιότητας, διαφορετικότητας, διαχωρισμού, αποκλεισμού, διαίρεσης, σύνδεσης και αποσύνδεσης. 
Η ανθρωπολογική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων συστηματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βασιζόμενη, αρχικά, σε δύο υποδείγματα: τη μελέτη των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ-Μεξικού και των συνόρων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών. Στις μέρες μας, η ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και των πολιτισμικών διαδικασιών σε συνοριακές περιοχές αποδίδεται με τον όρο “σπουδές συνόρων”, ο οποίος περιγράφει έναν εξειδικευμένο πολυ-επιστημονικό πεδίο. 
Η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη του συνόρου έχει διευρύνει την αναλυτική και εννοιολογική ισχύ των εννοιών του συνόρου και του ορίου μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και εννοιολογικά πλαίσια, όπως οι διασταυρούμενες τοποθεσίες (crosslocations), και οι μέθοδοι και οι επιστημολογίες της απο-αποικιοποίησης. Παράλληλα, καταγράφονται νέα ερμηνευτικά εργαλεία για τη μελέτη της πολιτικής, της διασυνοριακής κινητικότητας, της υλικότητας, της διεθνικότητας, των τοπολογιών και των γενεαλογιών της μεταναστευτικής και προσφυγικής εμπειρίας, της οικονομίας των συνόρων, και των πολιτικών που εφαρμόζουν τα έθνη κράτη αναφορικά με τη χωρική και πολιτισμική ποικιλομορφία, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την επιτελεστική κουλτούρα.
Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ εξετάζει κριτικά τις θεωρητικές, επιστημολογικές και μεθοδολογικές πολυπλοκότητες που περιβάλλουν την εθνογραφική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων και τις από τα πάνω διχοτομήσεις. Επιπλέον, συζητά τη δυνατότητα της ανθρωπολογίας ως επιστημονικού λόγου, να αναδείξει τις από τα κάτω φωνές που επικαλύπτονται ή παραμελούνται από τα μεγάλα αφηγήματα και να συμβάλει σε έναν συμπεριληπτικό διάλογο, στη δημόσια σφαίρα, που αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας. 

22 Ιανουαρίου 2024

«Διασχίζοντας σύνορα ως μουσικός: καλλιτεχνική εργασία, διασυνοριακή κινητικότητα και συνοριακά καθεστώτα»

Ασπασία (Σίσσυ) Θεοδοσίου
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Μουσικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

22/01/2024

Ασπασία (Σίσσυ) Θεοδοσίου: “Διασχίζοντας σύνορα ως μουσικός: καλλιτεχνική εργασία, διασυνοριακή κινητικότητα και συνοριακά καθεστώτα“
Αντλώντας από την πρόσφατη εθνογραφική μου έρευνα στο Ισραήλ, αλλά και από εθνογραφικό υλικό που καλύπτει, χρονικά, μία μακρά περίοδο, που ξεκινά από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 και φτάνει μέχρι τις μέρες μας και αφορά πολιτισμικές- μουσικές επιτελέσεις και διασταυρούμενες θεσιακότητες στην ελληνοαλβανική μεθόριο, η  παρουσίαση συζητά μια σαφώς διαφορετική τροπικότητα διασυνδεσιμότητας και διασυνοριακής κινητικότητας από αυτή που συνήθως εντοπίζεται στη σχετική βιβλιογραφία ή στο δημόσιο λόγο σχετικά με τα σύνορα (π.χ. μετανάστευση/προσφυγική “κρίση”, εμπόριο, τουρισμός): η τροπικότητα αυτή αφορά το φαινόμενο της μουσικής εργασίας, όπως αυτή επιτελείται από Αλβανούς/ βορειοηπειρώτες παραδοσιακούς μουσικούς στα ελληνοαλβανικά σύνορα στην Ήπειρο και στο Ισραήλ από Ελληνίδες και Έλληνες μουσικούς και τραγουδιστές/τραγουδίστριες (με την τελευταία να  εντείνεται ιδιαίτερα  από την εποχή της οικονομικής κρίσης και μετά).

Μέσα από την οπτική της καλλιτεχνικής εργασίας και ιδιαίτερα μια συγκεκριμένη τροπικότητά της, τη διασυνοριακή κινητικότητα, όπως αυτή αποτυπώνεται  μέσα από τους λόγους και τους πρακτικές μουσικών, αλλά και τις προσλήψεις αυτών από το κοινό, η παρουσίαση θα αναδείξει  το “βάρος της εθνικής/συμβολικής αναπαράστασης” (the burden of ethnic reprentation) που οι μουσικοί καλούνται να σηκώσουν σε ένα πλαίσιο μορφών διασκέδασης, οι οποίες στην ιστορικότητά τους έχουν αποκτήσει το βάρος μιας «αυθεντικής» συγκινησιακής κληρονομιάς. Ταυτόχρονα, θα συνομιλήσει κριτικά με τη βιβλιογραφία για την καλλιτεχνική/δημιουργική εργασία. Στα  υπο εξέταση συνοριακά καθεστώτα  και στις αποτυπώσεις τους στα εργασιακά καθεστώτα των συμμετεχόντων μουσικών υποκειμένων αναδεικνύοντας δομές, πρακτικές και κατανοήσεις του φαινομένου της μουσικής εργασίας που μέχρι πρόσφατα δεν αποτέλεσαν αντικείμενο μελέτης. 

Η Ασπασία (Σίσσυ) Θεοδοσίου είναι κοινωνική ανθρωπολόγος και Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Στην ερευνητική της εμπειρία περιλαμβάνεται η πολύχρονη επιτόπια έρευνα με Τσιγγάνους/Γύφτους μουσικούς στην Ήπειρο (ελληνοαλβανικά σύνορα) και πιο πρόσφατα με Μιζραχί πληθυσμούς και τις πολιτικές και πρακτικές που σχετίζονται με την «ελληνική» μουσική στο Ισραήλ. Τα πιο πρόσφατα επιστημονικά της ενδιαφέροντα αφορούν την καλλιτεχνική εργασία, τις πολιτικές του πολιτισμού και της συγκίνησης γύρω από τη δημοφιλή/λαϊκή μουσική και τις κουλτούρες των φανς, τον πολιτισμικό ρατσισμό και τα αφηγήματα καθαρότητας του ελληνικού εθνικισμού. Στις θεωρητικές της αναζητήσεις σημαντική θέση καταλαμβάνει η διερεύνηση της σημασίας της μετά-αποικιακής κριτικής στην περίπτωση των μελετών για τους Τσιγγάνους, καθώς και στα πλαίσια της θέσης των Μιζραχί στο ισραηλινό κράτος. Στα τρέχοντα ερευνητικά της προτζεκτ εστιάζει στις πολιτικές και πρακτικές που σχετίζονται με την «ελληνική» μουσική στο Ισραήλ και στην έμφυλη και συγκινησιακή διάσταση της καλλιτεχνικής εργασίας στο χώρο της δημοφιλούς μουσικής, καθώς και στη διασυνοριακή της διάσταση.

Μόνο όσοι/ες συμμετέχοντες/ουσες, επιθυμούν να λάβουν βεβαιώσεις παρακολούθησης. κάνουν εγγραφή στην παρακάτω φόρμα:  https://forms.gle/9Vu2pxoR61LFdBb5A

H φόρμα εγγραφής θα δέχεται απαντήσεις μία εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του εκάστοτε σεμιναρίου.

Τα σεμινάρια διεξάγονται ημέρα Δευτέρα και ώρα 16:00-18:00

————————————————————————–

Πλατφόρμα Σεμιναρίων ZOOM: Link  https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775     Passcode: KB2JKa

Εξερευνώντας την πολυπλοκότητα:
Πολυτροπικές μεθοδολογίες σε έναν σύνθετο, παγκοσμιοτοπικό κόσμο

23-24 Φεβρουαρίου, 2024
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Στον σύγχρονο παγκοσμιοτοπικό κόσμο, ο οποίος είναι ταυτόχρονα διασυνδεδεμένος και διασπασμένος, η μελέτη των ανθρώπινων κοινωνιών και πολιτισμών απαιτεί μια σύνθετη και πολυπρισματική μεθοδολογική προσέγγιση. Το 5ο Σεμινάριο Υποψηφίων Διδακτόρων, που οργανώνει το Εργαστήριο για την Μελέτη του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου, του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, στις 23-24 Φεβρουαρίου συζητά αυτές τις προκλήσεις της έρευνας και διερευνά πολλαπλές μεθοδολογικές προσεγγίσεις στην αποκρυπτογράφηση της πολύπλοκης και πολυεπίπεδης κοινωνικής πραγματικότητας. Θεωρούμε ότι η μελέτη της συνθετότητας της ανθρώπινης εμπειρίας υποστηρίζεται αποτελεσματικά με την εφαρμογή πολυτροπικών μεθοδολογιών, οι οποίες καλύπτουν ένα ευρύ σύνολο αναλυτικών, ερευνητικών και διαδραστικών τεχνικών.
Ταυτόχρονα το σεμινάριο επιδιώκει να διερευνήσει τη δυναμική σχέση μεταξύ των παραδοσιακών εθνογραφικών μεθόδων και των αναδυόμενων προκλήσεων και ευκαιριών που θέτει η ψηφιακή τεχνολογία και η τεχνητή νοημοσύνη. Μας απασχολούν οι τρόποι με του οποίους αυτά τα καινοτόμα εργαλεία μπορούν να υποστηρίξουν όχι μόνο την ερμηνεία των κοινωνικών φαινομένων αλλά να αναδιαμορφώσουν και την ίδια την εθνογραφική πρακτική και την παραγωγή της ανθρωπολογικής γνώσης. Στόχος είναι να συζητήσουμε τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται για τους/τις εθνογράφους και τους/τις ερευνητές/τριες της κοινωνικής έρευνας από αυτές τις τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και τα εργαλεία και τις οπτικές που απαιτούνται για την παραγωγική αξιοποίησή τους.
Η πρόσκληση για συμμετοχή απευθύνεται σε νέους/ες ερευνητές/τριες των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών και αφορά μελέτες περιπτώσεων που εστιάζουν ενδεικτικά, και όχι αποκλειστικά, στα παρακάτω θεματικά πεδία αλλά και σε πιθανούς συνδυασμούς τους:

• Πολιτισμικές πρακτικές, τελετουργίες, σύμβολα, θεσμοί, λόγοι 
• Σύνορα και συνοριακές περιοχές, ταυτότητες και ετερότητες, διασυνοριακή κινητικότητα
• Μειονοτικές, μεταναστευτικές και προσφυγικές εμπειρίες
• Κοινωνικό φύλο, έμφυλες σχέσεις, σώμα
• Λογοτεχνία, τέχνες, γλώσσα και μετάφραση
• Υλικός πολιτισμός, χώρος, αρχιτεκτονική, μνημεία 
• Ψηφιακές τεχνολογίες, ψηφιακός και οπτικοακουστικός πολιτισμός

Προσκεκλημένοι/ες Ομιλητές/τριες

Παρασκευή, 23 Φεβρουαρίου
«Πολυτροπικότητα και η εθνογραφία της υπέρβασης»
Δρ. Ελένη Σιδέρη,
Επίκουρη Καθηγήτρια,
Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

———————————————————–

Σάββατο, 24 Φεβρουαρίου
Ο τίτλος θα ανακοινωθεί σύντομα
Dr. Fabio Mattioli
Senior Lecturer in Social Anthropology, School of Social and Political Sciences
Associated Researcher, Centre for Artificial Intelligence and Digital Ethics,
The University of Melbourne, Australia

Διαδικασία υποβολής περίληψης:

• Οι περιλήψεις θα πρέπει να μην υπερβαίνουν τις 250 λέξεις.
• Συμπεριλάβετε ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα (μέχρι 150 λέξεις), την ακαδημαϊκή/ερευνητική σας ιδιότητα, το αντικείμενο της έρευνάς σας και τα στοιχεία επικοινωνίας.
• Προθεσμία υποβολής: Μέχρι 10 Ιανουαρίου 2024
• Αποστολή περιλήψεων: cbg-lab@uom.edu.gr
• Ημερομηνία ενημέρωσης για τη συμμετοχή: 20 Ιανουαρίου 2024
• Για περισσότερες πληροφορίες:  Άννα Μουμτζόγλου,anna@uom.edu.gr

Τόπος διεξαγωγής και άλλες πληροφορίες

• Το σεμινάριο θα διεξαχθεί με δια ζώσης παρουσία
• Οι παρουσιάσεις των προσκεκλημένων ομιλητών/τριών θα μεταδοθούν διαδικτυακά και θα είναι προσβάσιμες μέσω της πλατφόρμας ZOOM.
• Διαδικτυακές παρουσιάσεις μπορούν να γίνουν δεκτές σε ειδικές περιπτώσεις
• Διάρκεια παρουσίασης: Μέχρι 15’
• Γλώσσες εργασίας: Ελληνικά, Αγγλικά
• Τόπος διεξαγωγής: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αίθουσα Συνεδρίων (1ος όροφος)
• Πιστοποιητικό συμμετοχής: Θα χορηγηθεί στους/στις συμμετέχοντες/ουσες

Δυνατότητες δημοσίευσης:

Επιλεγμένες εργασίες θα ληφθούν υπόψη για δημοσίευση σε ειδική ενότητα των ακαδημαϊκών περιοδικών ανοικτής πρόσβασης του Εργαστηρίου για τη Μελέτη του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου:

• Culture-Borders-Gender/Studies (https://tinyurl.com/msrbkxw2)
• EIRINI (https://tinyurl.com/5n8z8s52).

Επιστημονική Επιτροπή:

• Φωτεινή Τσιμπιρίδου (Διευθύνουσα), Καθηγήτρια, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Ιωάννης Μάνος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Ελένη Σιδέρη, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Αλέκα Ιωαννίδου, Καθηγήτρια, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Σταυρούλα Μαυρογένη, Καθηγήτρια, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Ελένη Γαβρά, Καθηγήτρια, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Τσιπριάν – Λουκρέτσιους Σούτσιου, Καθηγητής, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Δρ. Χριστίνα Γραμματικοπούλου, Επιστημονική συνεργάτης, Εργαστήριο για τη Μελέτη του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου

Οργανωτική Επιτροπή

• Φωτεινή Τσιμπιρίδου (Διευθύνουσα)
• Ιωάννης Μάνος
• Ελένη Σιδέρη
• Χριστίνα Γραμματικοπούλου
• Άννα Μουμτζόγλου, Ειδικό Τεχνικό Εργαστηριακό Προσωπικό  (ΕΤΕΠ), Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών
• Πηνελόπη Πάκα, Διοικητική υπάλληλος του Εργαστηρίου Μελέτης του Πολιτισμού, των Συνόρων και του Κοινωνικού Φύλου του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών

ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ
Κριτικοί διάλογοι, επιστημολογικές προκλήσεις,
εμπειρίες πεδίου, δημιουργικά κείμενα

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια:  Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

«Επανεξετάζοντας σύνορα και όρια:  Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις»

Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ, που ξεκινάει τον Οκτώβριο του 2023 με τον τίτλο “Επανεξετάζοντας τα σύνορα και τα όρια: Ανθρωπολογικές οπτικές και δημόσιες παρεμβάσεις“, με αφετηρία τη μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων, διερευνά τα φαινόμενα και τις διεργασίες που καταγράφονται στις συνοριακές περιοχές εθνικών κρατών καθώς και τις πολλαπλές επιπτώσεις που αυτά επιφέρουν στους μεθοριακούς πληθυσμούς.
Η μελέτη των συνόρων και των ορίων, παρότι, συχνά εμπεριέχει την κατανόηση της σχέσης μεταξύ του ‘εντός και του ‘εκτός, ή του “Εαυτού” και του “Άλλου”, αναζητά, στην πραγματικότητα, πολλαπλά, ταυτόχρονα, παράλληλα και επάλληλα όρια στο πλαίσιο πολυεπίπεδων, συνυπαρχουσών αλλά όχι πάντα συνδεόμενων διαδικασιών. Η κοινωνική πραγματικότητα των συνοριακών περιοχών διαμορφώνεται υπό την επίδραση των ιστορικών συνθηκών, υπόκειται σε κοινωνικοπολιτικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς και χαρακτηρίζεται από θεσμικά οργανωμένες ασύμμετρες σχέσεις εξουσίας. Η πολύπλοκη (ανα)διαμόρφωσή τους εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της συνεχούς αλληλεπίδρασης μεταξύ κινητικότητας, περίκλεισης, επικοινωνίας, συνύπαρξης, ανταλλαγής, ομοιότητας, διαφορετικότητας, διαχωρισμού, αποκλεισμού, διαίρεσης, σύνδεσης και αποσύνδεσης. 
Η ανθρωπολογική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων συστηματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1990, βασιζόμενη, αρχικά, σε δύο υποδείγματα: τη μελέτη των συνόρων μεταξύ ΗΠΑ-Μεξικού και των συνόρων μεταξύ ευρωπαϊκών κρατών. Στις μέρες μας, η ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και των πολιτισμικών διαδικασιών σε συνοριακές περιοχές αποδίδεται με τον όρο “σπουδές συνόρων”, ο οποίος περιγράφει έναν εξειδικευμένο πολυ-επιστημονικό πεδίο. 
Η σύγχρονη ανθρωπολογική μελέτη του συνόρου έχει διευρύνει την αναλυτική και εννοιολογική ισχύ των εννοιών του συνόρου και του ορίου μέσα από καινοτόμες προσεγγίσεις και εννοιολογικά πλαίσια, όπως οι διασταυρούμενες τοποθεσίες (crosslocations), και οι μέθοδοι και οι επιστημολογίες της απο-αποικιοποίησης. Παράλληλα, καταγράφονται νέα ερμηνευτικά εργαλεία για τη μελέτη της πολιτικής, της διασυνοριακής κινητικότητας, της υλικότητας, της διεθνικότητας, των τοπολογιών και των γενεαλογιών της μεταναστευτικής και προσφυγικής εμπειρίας, της οικονομίας των συνόρων, και των πολιτικών που εφαρμόζουν τα έθνη κράτη αναφορικά με τη χωρική και πολιτισμική ποικιλομορφία, τα ζητήματα των μειονοτήτων και την επιτελεστική κουλτούρα.
Ο 4ος κύκλος των διαδικτυακών σεμιναρίων ΕΘΝΟΓΡΑΦΕΙΝ εξετάζει κριτικά τις θεωρητικές, επιστημολογικές και μεθοδολογικές πολυπλοκότητες που περιβάλλουν την εθνογραφική μελέτη των γεωπολιτικών συνόρων και τις από τα πάνω διχοτομήσεις. Επιπλέον, συζητά τη δυνατότητα της ανθρωπολογίας ως επιστημονικού λόγου, να αναδείξει τις από τα κάτω φωνές που επικαλύπτονται ή παραμελούνται από τα μεγάλα αφηγήματα και να συμβάλει σε έναν συμπεριληπτικό διάλογο, στη δημόσια σφαίρα, που αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης εμπειρίας. 

4 Δεκεμβρίου 2023

“Σύνορο, Παράδοξο και Εξουσία” 

Γιάννης Παπαδάκης 
Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Τμήμα Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Κύπρου

4/12/2023

Γιάννης Παπαδάκης: Σύνορο, Παράδοξο και Εξουσία
Τα σύνορα είναι χώροι που ενσωματώνουν διαφορετικές δυνατότητες: διαίρεση και επαφή, σύγκρουση και συνεργασία, ασφάλεια και άγχος, δημιουργικότητα και καταπίεση, μεταξύ άλλων. Με λίγα λόγια, είναι οι κατεξοχήν χώροι του παράδοξου. Το παράδοξο είναι το κοινό εννοιολογικό χαρακτηριστικό των συνόρων αλλά ποιες συγκεκριμένες δυνατότητες ενσωματώνονται σε ένα σύνορο και τι τελικά επικρατεί ως αποτέλεσμα των συγκρούσεων εξουσίας που ακολούθησαν απαιτεί διερεύνηση στα συγκεκριμένα συμφραζόμενα. Η Κύπρος ως ένα μεθοριακό και διαιρεμένο νησί, εν μέρει εντός και εν μέρει εκτός ΕΕ, αποτελεί μια ενδιαφέρουσα περίπτωση για ανάπτυξη αυτής της θεωρητικής τοποθέτησης.

Ο Γιάννης Παπαδάκης είναι Καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστημίου Κύπρου. Έχει ασχοληθεί με θέματα εθνικισμού, κοινωνικής μνήμης, εθνοτικών συγκρούσεων, λαογραφίας, βιβλίων ιστορίας, και με το κυπριακό σινεμά. Είναι συγγραφέας του βιβλίου Echoes from the Dead Zone: Across the Cyprus Divide (I.B.Tauris, 2005) το οποίο μεταφράστηκε στα ελληνικά και τούρκικα. Έχει συνεπιμεληθεί το Divided Cyprus: Modernity, History and an Island in Conflict (Indiana University Press, 2006) και το ειδικό αφιέρωμα για την Κύπρο του περιοδικού Postcolonial Studies (2006), μεταξύ άλλων. Οι πρόσφατες του έρευνες και δημοσιεύσεις επικεντρώθηκαν σε Ελληνοκύπριους και Έλληνες μετανάστες στη Δανία, και στη συγκριτική μελέτη αστικών νεκροταφείων σε Κύπρο, Δανία και Ιαπωνία. 

Μόνο όσοι/ες συμμετέχοντες/ουσες, επιθυμούν να λάβουν βεβαιώσεις παρακολούθησης κάνουν εγγραφή στην παρακάτω φόρμα: https://forms.gle/JBJ8KUSJjg1sBW2c9

H φόρμα εγγραφής θα δέχεται απαντήσεις μία εβδομάδα πριν τη διεξαγωγή του εκάστοτε σεμιναρίου.

Τα σεμινάρια διεξάγονται ημέρα Δευτέρα και ώρα 16:00-18:00

————————————————————————–

Πλατφόρμα Σεμιναρίων ZOOM: Link  https://zoom.us/j/8364531775?pwd=OVg3YVZlbmVCYWs3S0JYcEFGYlV1QT09
Meeting ID: 836 453 1775     Passcode: KB2JKa