«Επιτελώντας την Ασούρα στον Πειραιά: Προς μια σιιτική ποιητική ‘πολιτισμικής οικειότητας’ με ελληνικές ενσώματες πρακτικές πίστης»

Η προτεινόμενη έρευνα εξετάζει την τελετουργία της Ασούρα, όπως επιτελείται από την Πακιστανική σιιτική κοινότητα στον Πειραιά. Η Ασούρα είναι η μέρα του πένθους για το μαρτύριο του Ιμάμη Χουσσέιν: εγγονoύ του Προφήτη και Τρίτου Ιμάμη, ο οποίος ηγήθηκε μιας εξέγερσης εναντίον του Ομμαϋά Χαλίφη Γιαζίντ Ά και τελικά αποκεφαλίστηκε στην μάχη της Κερμπαλά το 680 μ.Χ. Στη μάχη αυτή βασίζεται το κεντρικό αφήγημα γύρω από το οποίο οι Σιιίτες Μουσουλμάνοι συγκροτούν την πολιτική τους ταυτότητα ως μετανάστες και την θρησκευτική τους ταυτοποίηση ως μειονότητα σε σχέση με τους Σουννίτες Μουσουλμάνους στην Ελλάδα. Η Ασούρα τιμάται κάθε χρόνο μέσω τελετουργιών θρήνου και δημοσίων ακολουθιών που συμπεριλαμβάνουν, σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτομαστίγωμα.

Η εκτός συμφραζομένων εστίαση στην πράξη του αυτομαστιγώματος, η οποία υπερτονίζεται από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, επανισχυροποιεί τοπικά στερεότυπα για τις πρακτικές της σιιτικής κοινότητας ως «ασύμβατες» με «ελληνικές» πολιτισμικές αξίες. Κοινωνικές αναπαραστάσεις των Σιιτών ως «βαρβαρικών Άλλων» ανακαλούνται συχνά στο δημόσιο λόγο ώστε να υποστηρίξουν ισλαμοφοβικά και φυλετικοποιημένα αφηγήματα αντικοσμοπολιτισμού. Αντιμέτωποι ωστόσο με την ξενοφοβία και την κοινωνική αποξένωση, οι Σιίτες επιχειρούν συστηματικά να αρθρώσουν αντι-αφηγήματα «πολιτισμικής οικειότητας» (Herzfeld 2005), τα οποία δίνουν έμφαση στις ομοιότητες μεταξύ της δικής τους θρηνητικής τελετουργίας και ποικίλων ενσώματων επιτελέσεων πίστης από τα πολιτισμικά συγκείμενα του ελλαδικού χώρου, όπως το προσκύνημα στην Τήνο (Dubisch 1996) ή τα Αναστενάρια (Danforth 1989).

Η προτεινόμενη έρευνα έχει έναν τριπλό στόχο. Πρώτον, καταγράφει τον πολιτικό αγώνα της κοινότητας να προάγει διαλεκτικά και πρακτικά ένα όραμα πολιτειότητας βασισμένο σε ενσώματες και συν-αισθηματικές συνισταμένες υποκειμενικότητας. Δεύτερον, αναλύει τον πλούσιο μετασυμβολικό χαρακτήρα που η Ασούρα εκλαμβάνει σε ένα μεταναστευτικό πλαίσιο, καθώς μεταμορφώνεται σε ένα ιδίωμα έκφρασης και διαχείρησης αισθημάτων απώλειας που συνδέονται με μεταναστευτικές διαδρομές. Τρίτον, εκκινώντας από την περίπτωση της Ασσούρα, αλλά και διευρύνοντας την ερευνητική οπτική με αναφορά σε άλλα παραδείγματα θρηνητικών επιτελέσεων, εξετάζει πώς η ποιητική της «πολιτισμικής οικειότητας» αρθρώνεται εκ νέου σε σύγχρονες καλλιτεχνικές πρακτικές, με επίκεντρο τις παραστατικές τέχνες.

για περισσότερες πληροφορίες: https://www.rchumanities.gr/omada-chatziprokopiou-tsibiridou/