Βασική Έρευνα Κύκλος Η’, Επιτροπή Ερευνών Πανεπιστημίου Μακεδονίας, 2023-2024
Ελένη Σιδέρη, Βασική Ερευνήτρια
Τρεις γενιές γυναικών-δημιουργών του γεωργιανού σινεμά που ανήκουν στην ίδια οικογένεια θα αποτελέσουν τη βάση για αυτήν την έρευνα που έχει ως στόχο την ανάδειξη της έννοιας της μνήμης και της ιστορίας μέσα από βιωμένες εμπειρίες και καλλιτεχνική δημιουργία καθώς και την εννοιολόγησή τους μέσα από την κατηγορία της γενεαλογίας. Δεύτερον, δίνοντας τον πρώτο λόγο σε μια θηλυκή γενεαλογία, από την γιαγιά στην εγγονή, σε μια περιοχή πατριαρχικής κοινωνικής οργάνωσης, όπως ο Καύκασος, η έρευνα θα ρίξει φως στους τρόπους που η γενεαλογία μπορεί να παραχθεί πέρα ή συμπληρωματικά με ουσιακρατικούς και βιολογικούς περιορισμούς και λόγους, μέσα από ευφάνταστους τρόπους καλλιτεχνικής δημιουργίας σε συνομιλία με άλλα ευρωπαϊκά ρεύματα και δίκτυα παρά τις ιδεολογικές αγκυλώσεις του Ψυχρού Πολέμου ή τις περιφερειακές ανισότητες που προέκυψαν από το μετασοσιαλιστικό εξευρωπαϊσμό. Τρίτον, η έρευνα θα διερευνήσει την έννοια του δημιουργού που από τη δεκαετία του 1960 ταυτίστηκε με μια υπερεθνική κινηματογραφική παραγωγή, ‘Ευρωπαϊκός κινηματογράφος’, η οποία διαπερνούσε το ιδεολογικό τείχος του Ψυχρού Πολέμου, αλλά είχε σαφή έμφυλα και ταξικά χαρακτηριστικά. Επίσης θα εξετάσει το πως αυτές οι τρεις γυναίκες δημιουργοί εμπλουτίζουν και διευρύνουν την έννοια του δημιουργού ως έμφυλα ιστορικά και καλλιτεχνικά υποκείμενα παράγοντας νέες κοινωνικές και πολιτισμικές ερμηνείες. Τέλος συνδυάζοντας, μέσα από την πολυτροπικότητα, διαφορετικές μεθόδους έρευνας (βιβλιογραφική έρευνα, συνεντεύξεις, φιλμική ανάλυση, αυτοβιογραφικά κείμενα κα.) θα διερευνηθούν τα όρια της εθνογραφίας σε σχέση με μια ιστορία που διαπερνά το παρελθόν των ιδεολογικών τειχών για να μιλήσει για το παρόν του εξευρωπαϊσμού και της ευρωπαϊκότητας.
Η έρευνα θα αναζητήσει απαντήσεις ενδεικτικά στα παρακάτω:
1.Με ποιους μνημονικούς/υλικούς/ αισθηματικούς τρόπους ανα-παράγονται οι θηλυκές γενεαλογίες;
2.Με ποιους τρόπους αυτές οι γενεαλογίες παράγουν την έννοια της περιοχής που συχνά χρησιμοποιείται για να διαμορφώσει ένα πλαίσιο ανάλυσης ιστορικών εμπειριών και πολιτισμικής μνήμης;
3.Πώς η πολυτροπική εθνογραφία που συνδυάζει λόγους, κινηματογραφικό υλικό και βιωμένες εμπειρίες εξυφαίνεται ανάμεσα στη μυθοπλαστική και την εθνογραφική αφήγηση και πώς μπορεί να φέρει στην επιφάνεια λόγους, μνήμες και αισθήματα που είχαν παραγκωνιστεί από την εθνική μνήμη και ιστορία;